ເມື່ອບ້ານເມືອງສູນເສຍເອກະລາດ ປະຊາຊົນຕົກເປັນຂ້ອຍຂ້າມ້າໃຊ້ຂອງຕ່າງຊາດ
( ສະຫຍາມ ) ເຮັດໃຫ້ເຈົ້າອານຸວົງ
ເກີດຄວາມຮູ້ສຶກຢາກກູ້ຊາດ
ກູ້ ເອົາອິດສະຫລະພາບຂອງຊາວວຽງຈັນລ້ານຊ້າງກັບຄືນມາ. ເພື່ອກະກຽມໃຫ້ແກ່ການລຸກຂຶ້ນກູ້ຊາດຍາດແຜ່ນດິນຄືນມາ, ພາຍຫລັງໄດ້ຖືກແຕ່ງ
ຕັ້ງ ຈາກສະຫຍາມໃຫ້ເປັນກະສັດລ້ານຊ້າງວຽງຈັນ, ເຈົ້າອານຸວົງ ກໍໄດ້ດຳເນີນພາລະກິດອັນສຳຄັນຫລາຍປະການ ເຊັ່ນ :
ກູ້ ເອົາອິດສະຫລະພາບຂອງຊາວວຽງຈັນລ້ານຊ້າງກັບຄືນມາ. ເພື່ອກະກຽມໃຫ້ແກ່ການລຸກຂຶ້ນກູ້ຊາດຍາດແຜ່ນດິນຄືນມາ, ພາຍຫລັງໄດ້ຖືກແຕ່ງ
ຕັ້ງ ຈາກສະຫຍາມໃຫ້ເປັນກະສັດລ້ານຊ້າງວຽງຈັນ, ເຈົ້າອານຸວົງ ກໍໄດ້ດຳເນີນພາລະກິດອັນສຳຄັນຫລາຍປະການ ເຊັ່ນ :
ດ້ານການເມືອງ
:
- ໄດ້ຕິດຕາມຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຂອງປະຊາຊົນຢູ່ໃນແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ຄື : ຢູ່ຈຳປາສັກ ພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງອ້າຍຊຽງແກ້ວ ຢູ່ເມືອງໂຂງ; ການຕໍ່ສູ້ ຂອງ ເຈົ້າໂອ,ເຈົ້າອິນ ຢູ່ອັດຕະປື; ສ່ວນຢູ່ພາກເໜືອ ພາກກາງ ກໍ່ມີຂະບວນຂອງປະຊາຊົນທີ່ບໍ່ພໍໃຈກັບສັກດີນາທ້ອງຖິ່ນ ໄດ້ລຸກຂຶ້ນແບບກະແຈກ ກະ ຈາຍ; ຢູ່ນະຄອນພະນົມກໍ່ປະກາດແຍກຕົວບໍ່ຂຶ້ນກັບບາງກອກ; ໄດ້ປັບປຸງການປົກຄອງໃນ 79 ຫົວເມືອງ ທີ່ຂຶ້ນກັບ, ໄດ້ໄປພົບກັບເຈົ້າເມືອງທີ່ເຂົ້າ ໃຈ ກັນດີ ຢູ່ນະຄອນພະນົມ, ມຸກດາຫານ, ໄດ້ແຕ່ງໃຫ້ເຈົ້າລາຊະບຸດໂຍ້ ໄປເປັນຜູ້ປົກຄອງຈຳປາສັກ, ໄດ້ນຳເອົາເຮືອຄຳ, ນຳເອົາຊ້າງ 7 ສອກ ແລະ ຂອງ ຂວັນອື່ນໆ ໄປມອບຖວາຍ ແດ່ເຈົ້າມັນທາຕຸລາດ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຫລວງພະບາງ ເພື່ອໃຫ້ຫລົງລືມຄວາມເກົ່າຄວາມ ຫລັງເພື່ອພ້ອມກັນຕໍ່ສູ້ ຍາດ ເອົາແຜ່ນດິນຄືນມາ.
ດ້ານການເມືອງ
: - ໄດ້ຕິດຕາມຂະບວນການຕໍ່ສູ້ຂອງປະຊາຊົນຢູ່ໃນແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ ຄື : ຢູ່ຈຳປາສັກ ພາຍໃຕ້ການນຳພາຂອງອ້າຍຊຽງແກ້ວ ຢູ່ເມືອງໂຂງ; ການຕໍ່ສູ້ ຂອງ ເຈົ້າໂອ,ເຈົ້າອິນ ຢູ່ອັດຕະປື; ສ່ວນຢູ່ພາກເໜືອ ພາກກາງ ກໍ່ມີຂະບວນຂອງປະຊາຊົນທີ່ບໍ່ພໍໃຈກັບສັກດີນາທ້ອງຖິ່ນ ໄດ້ລຸກຂຶ້ນແບບກະແຈກ ກະ ຈາຍ; ຢູ່ນະຄອນພະນົມກໍ່ປະກາດແຍກຕົວບໍ່ຂຶ້ນກັບບາງກອກ; ໄດ້ປັບປຸງການປົກຄອງໃນ 79 ຫົວເມືອງ ທີ່ຂຶ້ນກັບ, ໄດ້ໄປພົບກັບເຈົ້າເມືອງທີ່ເຂົ້າ ໃຈ ກັນດີ ຢູ່ນະຄອນພະນົມ, ມຸກດາຫານ, ໄດ້ແຕ່ງໃຫ້ເຈົ້າລາຊະບຸດໂຍ້ ໄປເປັນຜູ້ປົກຄອງຈຳປາສັກ, ໄດ້ນຳເອົາເຮືອຄຳ, ນຳເອົາຊ້າງ 7 ສອກ ແລະ ຂອງ ຂວັນອື່ນໆ ໄປມອບຖວາຍ ແດ່ເຈົ້າມັນທາຕຸລາດ ອານາຈັກລ້ານຊ້າງຫລວງພະບາງ ເພື່ອໃຫ້ຫລົງລືມຄວາມເກົ່າຄວາມ ຫລັງເພື່ອພ້ອມກັນຕໍ່ສູ້ ຍາດ ເອົາແຜ່ນດິນຄືນມາ.
ດ້ານການສ້າງສາ : ເຈົ້າອານຸວົງ
ໄດ້ນຳພາປະຊາຊົນສ້າງລາຊະວັງ, ສ້າງ ແລະ
ປະຕິສັງຂອນວັດວາອາຮາມຂຶ້ນຫລາຍແຫ່ງຄື: ວັດສີສະເກດ, ປັບປຸງ ເມືອງໜອງຄາຍ, ສ້າງຫໍພະແກ້ວຂຶ້ນຢູ່ວັດຊ້າງເຜືອກ
ສີຊຽງໃໝ່, ລົງໄປສະຫລອງຂົວ ແລະ
ເຂົ້າຮ່ວມງານນະມັດສະການທາດພະນົມ, ສ້າງຂົວຂ້າມ ແມ່ນ້ຳຂອງມາສູ່ວັດອຸບມຸງ. ດ້ານການທະຫານ :
ໄດ້ປັບປຸງກອງທັບບັນດາຫົວເມືອງໃຫ້ເຂັ້ມແຂງ. 
ດ້ານການຕ່າງປະເທດ : ເຈົ້າອານຸວົງ
ພະຍາຍາມໃກ້ຊິດກັບກະສັດສະຫຍາມ ແລະ ໄດ້ຊ່ວຍສະຫຍາມຍົກທັບໄປຕີພະມ້າຈົນ
ໄດ້ຮັບໄຊຊະນະໃ ນ ຂະນະທີ່ກອງທັບສະຫຍາມໄດ້ກັບມາດ້ວຍມືເປົ່າ
ແລະ ເສຍໄຊແກ່ພະມ້າ ເຊິ່ງໄດ້ສ້າງຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈກັບສະຫຍາມ.
ເຈົ້າອານຸວົງ ມີນະໂຍ ບາຍ ພາຍໃນ ແລະ
ພາຍນອກຢ່າງຈະແຈ້ງ; ໃນນັ້ນ ມີການ ພົວພັນ ກັບອານາມ ( ດ້າຍຫວຽດ ຫລື ຫວຽດາມໃນ
ປະຈຸບັນ ). ເມື່ອ ກະກຽມກຳລັງພຽງພໍແລ້ວກໍ່ໄດ້ໂອກາດລົງໄປປົງສົບ ພະພຸດທະເລີດຫຼ້ານະພາໄລ ( ລາຊະກາ ນ
ທີ 2 ) ຂອງສະຫຍາມ. ໃນ ໂອກາດນີ້ ເຈົ້າ ອານຸ ວົງໄດ້ຂໍເອົາຄົນ
ລາວທີ່ຖືກກວາດຕ້ອນ ໄປໃນເມື່ອກ່ອນ ກັບຄືນ , ຂໍເອົານາງສະໜົມລາວ, ຂໍເອົາເຈົ້າຍິງດວງຄຳ ນ້ອງສາວອອກຈາກວັງຄືນ ມາ.
ແຕ່ບໍ່ເປັນ ຈັງບຸນ ເພາະຜູ້ຂຶ້ນ ຄອງລາດແທນ ພະພຸດທະເລີດຫຼ້າ ນະພາໄລ ນັ້ນ ບໍ່ແມ່ນ ຜູ້ສືບທອດຕາມແຜນ ເພາະຖືກໄປບວດຍ້ອນ
ການ ຊ່ວງ ຊິງອຳນາດກັນ ໃນວັງ. ຜູ້ທີ່ກຳອຳນາດພັດແມ່ນ
ຜູ້ທີ່ຂັດໃຈກັບເຈົ້າອານຸວົງ ມາຕະຫລອດ ສະນັ້ນ ຈຶ່ງບໍ່ຍອມໃຫ້
ເຈົ້າອານຸວົງໄດ້ຈັກຢ່າງ. ຄວາມ ຄຽດແຄ້ນ ຂອງເຈົ້າອານຸວົງ ທີ່ມີຕໍ່ສະຫຍາມ ນັບມື້ເພີ່ມທະວີຂຶ້ນ . ດັ່ງ ນັ້ນ
ເຈົ້າອານຸວົງ ຈຶ່ງໄດ້ຕັດສິນ ໃຈລຸກຂຶ້ນ ຕໍ່ສູ້ເພື່ອອິດສະຫລະພາບ ແຕ່ຍ້ອນ ການ
ກະກຽມແລະ ການສ້າງກຳລັງບໍ່ທັນດີ, ພາຍໃນ ບໍ່ທັນ ເຂັ້ມແຂງ, ການ ຊັ່ງຊາກຳລັງກໍ່ຜິດໂຕນ ກັນ ຫລາຍ, ຝ່າຍລາວມີທະຫານ ພຽງແຕ່ 7 ໝື່ນ ຄົນ ພາຫະນະສົງຄາມກໍຫລ້າສະໄໝ
ມີແຕ່ຫອກແຕ່ດ່າມ, ໃຊ້ຊ້າງ, ໃຊ້ມ້າ ແລະ ງົວກວຽນ . ກົງກັນ
ຂ້າມຝ່າຍສະຫຍາມມີທະຫານ 1 ແສນ 7 ໝື່ນ ຄົນ , ມີອາວຸດທັນ ສະໄໝ: ( ປືນ ໃຫຍ່, ປືນ ເຫລັກຍາວ ) ມີລົດລາກແກ່ຈຳ ນວນ ໜຶ່ງ. ສະ ນັ້ນ , ຈຶ່ງພາໃຫ້ການ ຕໍ່ສູ້ຂອງເຈົ້າອານຸວົງ
ບໍ່ເປັນຜົນ ສຳ ເລັດ, ນະຄອນວຽງຈັນ ກໍ່ຖືກກອງທະຫານ ສະຫຍາມມາຍຶດເອົາ
ແລະ ທຳລາຍທຸກ ສິ່ງທຸກຢ່າງບໍ່ໃຫ້ເຫລືອຫຍັງ, ເຈົ້າອານຸວົງກໍ່ຖືກຈັບໄປທໍລະມານ
ຢ່າງປ່າເຖື່ອນ ຢູ່ບາງກອກ ແລະ ເສຍຊີວິດຢູ່ທີ່ນັ້ນ. ສຳລັບຜູ້ທີ່ເປັນ
ເຊື້ອເຈົ້າວຽງຈັນ ທັງໝົດກໍ່ຖືກດັບສູນ
ດ້ວຍຮູບການ ທໍລະມານ ຮ່າງກາຍ ຫລືຂ້າຖິ້ມ. ສ່ວນບຸກຄົນ
ທີ່ຮອງລົງມາກໍ່ຖືກເຮັດ ໃຫ້ເສຍກຽດເສຍສັກສີ, ສຳລັບປະຊາຊົນ ກໍ່ຖືກກວາດຕ້ອນ
ລົງໄປບາງກອກ ແລະ ຖືກໃຊ້ງານ ຢ່າງໜັກ ໃນ ຖານະເປັນ ສະເລີຍເສິກ, ເປັນ ຂ້ອຍຂ້າມ້າໃຊ້ໃຫ້
ພວກຂຸນນາງສັກດີນາສະຫຍາມ. ສຳລັບໂຕເມືອງວຽງຈັນ ກໍ່ຖືກ ຂຸນເສິກສະຫຍາມ
ສັ່ງໃຫ້ກອງທະຫານ ຕັດກົກໄມ້ທັງໝົດ ແລະ ຈູດເຜົາທຳລາຍ, ປຸ້ນເອົາຊັບສົມບັດຂອງປະຊາຊົນ ແບບ ໂຈນ 500 ໂດຍເຈດຕະນາເຮັດໃຫ້ວຽງຈັນ ເປັນເມືອງຮ້າງບໍ່ສາມາດຢູ່ໄດ້ ບໍ່ໃຫ້ຟື້ນຟູເປັນຕົວເມືອງໄດ້ອີກ. ອານາຈັກລ້ານ ຊ້າງວຽງຈັນ ໄດ້ຖືກລົດຖານະຈາກເປັນ ອານາຈັກໜຶ່ງລົງມາເປັນ ແຄ້ວໜຶ່ງຂອງສະຫຍາມໂດຍມີສຳນັກງານ ຕັ້ງຢູ່ໜອງຄາຍ ຕໍ່ມາກໍ່ໄປຕັ້ງຢູ່ອຸດອນ , ວຽງຈັນທີ່ງົດ ງາມກໍກາຍເປັນ ເມືອງຮ້າງ 60 ກວ່າປີ. ເຖິງວ່າການ ຕໍ່ສູ້ກູ້ແຜ່ນ ດິນຄືນຂອງ ເຈົ້າອານຸວົງ ບໍ່ເປັນຜົນສຳເລັດກໍ່ຕາມ ແຕ່ມັນກໍ່ມີຄວາມໝາຍປະຫວັດ
ສາດອັນ ເລິກເຊິ່ງຊຶ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນ ເຖິງມູນ ເຊື້ອຕໍ່ສູ້ອັນ ເດັດດ່ຽວກ້າຫານ ບໍ່ຍອມຈຳນົນ ຂອງຄົນລາວໃຕ້ການນຳພາຂອງເຈົ້າອານຸວົງ, ມູນເຊື້ອ
ດັ່ງກ່າວ ຖືກຝັງເລິກ ຢູ່ໃນ ຈິດໃຈຂອງຄົນ ລາວທຸກຄົນ ບໍ່ວ່າຈະເປັນຄົນເຊື້ອຊາດລາວຢູ່ຝັ່ງຊ້າຍ, ກໍຄືຝັ່ງຂວາຂອງແມ່ນ້ຳ ຂອງຕ່າງກໍ່ຈົດຈຳມູນເຊື້ອ
ດັ່ງກ່າວໄວ້ຕະຫລອດມາ ແລະ ໄດ້ສືບຕໍ່ການຕໍ່ສູ້ໃນ ຮູບການໃໝ່ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນຊາວອີສານ ຂອງໄທ ໄດ້ພາກັນແຕ່ງກາບກອນ, ວັນນະຄະດີ,ສ້າງ ເປັນ ໜັງສືອິນຕົກ ເພື່ອຄັດຄ້ານຕ້ານຢັນການ ສັກລາຍ ເອົາຄົນລາວອີສານເປັນສັນຊາດໄທ; ເປັນ ຄຳປິດສະໜາ ແລະ ມີຄຳເວົ້າທີ່ວ່າ: “ ໝາກຟັກ, ໝາກອຶ ຢູ່ດີໆຈະກາຍເປັນ ຊ້າງເປັນມ້າໄດ້ແນວໃດ, ຄວາຍເຖິກດ່ອນ ແລະ ໝູດ່ອນ ຢູ່ດີໆຈະກາຍເປັນ ຍັກກິນຄົນ ໄດ້ແນວໃດ, ຄົນລາວ ຢູ່ດີໆຈະກາຍ ເປັນ ໄທໄດ້ແນວໃດ ”, ນອກນັ້ນ ກໍມີຈົດໝາຍ “ ລືບພະສູນ ” ແລະ ອື່ ນ ໆ...ຂະບວນການຕໍ່ສູ້ ຕ້ານ ສະຫຍາມ ເພື່ອກູ້ແຜ່ນດິນຄືນ ຂອງ ເຈົ້າອານຸວົງ ໄດ້ ເຮັດ ໃຫ້ລັດທິຮັກຊາດອັນ ດູດດື່ມເຂັ້ມຂຸ້ນຂຶ້ນ, ຊື່ສຽງຂອງ ນັກຮົບວິລະຊົນທີ່ເຂົ້າຮ່ວມການ ຕໍ່ສູ້ຄັ້ງນັ້ນເຊັ່ນ: ເຈົ້າສຸກະສານ, ເຈົ້າລາຊະວົງ, ເຈົ້າລາ ຊະບຸດ, ພະຍານາລິ, ພະຍາໄກສົງຄາມ ແລະ ຜູ້ອື່ນໆໄດ້ຖືກຈົດບັນທຶກໄວ້ໃນປຶ້ມຄຳປະຫວັດສາດ ເຊິ່ງຄົນລາວບໍ່ຫຼົງລືມໄດ້. ສັງລວມແລ້ວ ໄລຍະ ລາວ ຕົກເປັນ ເມືອງສ່ວຍ ແລະ ເມືອງຂຶ້ນ ຂອງສະຫຍາມ ຮ້ອຍກວ່າປີ, ເປັນໄລຍະທີ່ ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຫງ່ວມເຫງົາ, ເສົ້າໝອງ ແລະ ສູນເສຍ ນ້ຳຕາບ້ານ ເມືອງອັນ ງົດງາມທີ່ບັນ ພະບູລຸດເຮົາສ້າງໄວ້ເກືອບ 500 ປີກ່ອນນັ້ນ ເກືອບຈະບໍ່ຍັງເຫລືອແມ່ກະທັ້ງຮ່ອງຮອຍ. ຄວາມໂຫດຮ້າຍ ປ່າ ເຖື່ອນໃນການທຳລາຍລ້າງຜານ ຂອງສະຫຍາມທີ່ມີຕໍ່ລາວເວລາໃດກໍ່ຍັງຝັງເລິກຢູູ່່ໃນ ດວງໃຈຂອງຄົນ ລາວຕະຫລອດມາ. ພາຍຫລັງ ເຈົ້າອານຸວົງ ຖືກປະຫານຊີວິດດ້ວຍການທໍລະມານຮ່າງກາຍອັນປ່າເຖື່ອນ ແລ້ວກໍ່ຍັງເກີດມີຂະບວນ ການຕ້ານ ສະຫຍາມເຊັ່ນ: “ເສິກສາມ ໂບກ( ນ້ຳພອງຈັງ ຫວັດ ຂອນແກ່ນ) 1893”, ຂະບວນການ ຕໍ່ສູ້ຂອງ ເຈົ້າຟ້າຂາວ ຍາດພີ່ນ້ອງຂອງ ເຈົ້າລາຊະດາໃນ ເຈົ້າເມືອງຈຳປາ ສັກ, ພະຍາ ອຸທຸມພອນ ເຈົ້າເມືອງອຸທຸມ ພອນ, ພະຍາສ້າງດີ ເຈົ້າເມືອງອັດຕະປື ແລະ ຂະບວນການ ຕໍ່ສູ້ອື່ນ ໆ ທີ່ໄດ້ປະຮ່ອງຮອຍແຫ່ງການ ຕໍ່ສູ້ໄວ້ ເຊິ່ງມູນ ເຊື້ອຕໍ່ສູ້ ນັ້ນ ໄດ້ລຸກເປັນ ໄຟໃນ ສະໄໝຝຣັ່ງມາປົກຄອງ.
No comments:
Post a Comment
ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນ ຫລື ຄຳຂອບໃຈ ເພື່ອເປັນກຳລັງໃຈໃຫ້ຄົນຂຽນ