ລັກສະນະພຶກສາດ ຂອງອ້ອຍ

1. ລຳຕົ້ນ (Stalk/Stem)

ລຳຕົ້ນ​ອ້ອຍ​ປະກອບ​ດ້ວຍ​ປ້ອງ ​ເຊິ່ງມີ​ລັກສະນະ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ໄປ​ຕາມ​ພັນ ​ແຕ່ລະ​ປ້ອງ​ຈະ​ຮຽງ​ຕິດຕໍ່​ກັນ ​ແລະ ​ເຊື່ອມ​ຕໍ່​ກັນ​ດ້ວຍ​ຂໍ້ ການຈັດ​ຮຽງ​ຂອງ​ປ້ອງ​ອາດ​ເປັນ​ແນວ​ເສັ້ນ​ຊື່ ຫລື ສະ ຫລັບ​ແຂ້ວ​ປາ ມີຫລາຍ ​ຫລື​ ໜ້ອຍນັ້ນ ​ແມ່ນ​ແຕກ​ຕ່າງ​ກັນ​ຕາມ​ພັນ ຢູ່​ຂໍ້​ມີ​ຕາ ​ເຊິ່ງກໍ່ຄື​ຕົ້ນ​ອ່ອນ ຂອງ​ອ້ອຍ​ນັ້ນ​ເອງ ​ເມື່ອນຳ​ໄປ​ປູກ ຕາ ຫລື ຕົ້ນ​ອ່ອນ ກໍ່ຈະ​ເລີ​ນ​ເຕີບ​ໂຕເປັນອ້ອຍຕົ້ນໃໝ່ຕໍ່ໄປ ຕາ ອ້ອຍເກີດສະຫລັບກັນໄປເທິງລຳຕົ້ນ ຈາກກົກສູ່ປາຍ ຮູບຮ່າງລັກສະນະຂອງຕາແຕກຕ່າງກັນຕາມ ພັນ ທີ່ຂໍ້ນອກຈາກຈະມີຕາແລ້ວ ຍັງມີຮອຍກາບ ເທິງຮອຍກາບເປັນບ່ອນເກີດຮາກ ໄປຈົນເຖິງວົງ ຈະເລີນ ຫລື ວົງແຫວນ ເຊິ່ງຈະມີປຸ່ມຮາກຢູ່ ເວລາປູກຮາກຈະອອກຈາກປຸ່ມຮາກເຫລົ່ານີ້ ໂດຍສີ, ຂະໜາດ, ຮູບຮ່າງ ແລະ ການຈັດລຽງຂອງປຸ່ມຮາກເປັນລັກສະນະປະຈຳພັນ, ສີ, ລັກສະນະ ແລະ ຂະໜາດຂອງວົງຈະເລີນ 

ກໍ່ເປັນລັກສະນະປະຈຳພັນເຊັ່ນກັນ.

2. ຮາກ (Root)

ຮາກອ້ອຍເປັນຮາກຝອຍ ມີຄວາມຍາວປະມານ 45 - 90 ຊັງຕີແມັດ ການປູກອ້ອຍໂດຍ ທົ່ວໄປໃຊ້ທ່ອນພັນປູກ  ເມື່ອປູກຈະເກີດຮາກຈາກປຸ່ມຮາກຂອງທ່ອນ ພັນກ່ອນ ເອີ້ນວ່າ: ຮາກຊົ່ວ ຄາວ ຫລື ຮາກທ່ອນພັນ (Cutting root) ຮາກມີຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ແຕກຂະແໜງຫລາຍ ທຳ ໜ້າທີ່ດູດນ້ຳ ແລະ ອາຫານໃຫ້ຕາທີ່ກຳລັງງອກ ອ້ອຍສາມາດຢັ່ງຮາກລົງເລິກໄດ້ຫລາຍແມັດ ຖ້າ ດິນນັ້ນມີອົກຊີ, ນ້ຳ ແລະ ທາດອາຫານຢ່າງເໝາະສົມ. ຕາອ້ອຍ ຄືຕົ້ນນ້ອຍໆ ທີ່ແຕກອອກມາ ຈາກຕົ້ນແມ່ ເມື່ອໄດ້ຮັບສະພາບແວດລ້ອມເໝາະສົມ ກໍ່ຈະແຕກອອກມາກາຍເປັນໜໍ່ ຂະນະທີ່ ຍັງນ້ອຍຢູ່ຈະມີແຕ່ກາບໃບ ເມື່ອອາຍຸປະມານ 10 ວັນ ທີ່ປຸ່ມຮາກຂອງໜໍ່ ຈະອອກຮາກອອກມາ ທຳໜ້າທີ່ດູດນ້ຳ ແລະ ທາດອາຫານ ຮາກຊະນິດນີ້ເອີ້ນວ່າ: ຮາກຖາວອນ ຫລື ຮາກຂອງໜໍ່ (Shoot root) ມີຂະໜາດໃຫຍ່, ຕື່ງດີ ແລະ ມີຮາກຂະແໜງນ້ອຍກວ່າ ຮາກຂອງທ່ອນພັນ ທຳ ໜ້າທີ່ດູດນ້ຳ ແລະ ທາດອາຫານ ໃຫ້ກັບໜໍ່ໂດຍກົງ, ຮາກຂອງໜໍ່ຈະທະຍອຍກັນເກີດ ແລະ ທຳ ໜ້າທີ່ຕໍ່ເນື່ອງກັນ ເມື່ອອ້ອຍໃຫຍ່ເຕັມທີ່ ຮາກອ້ອຍຈະແຍກກັນທຳໜ້າທີ່ ຫານ້ຳ ແລະ ທາດອາ ຫານ ໂດຍບາງສ່ວນຢູ່ໃນດິນຕື້ນໆ ແຜ່ຂະຫຍາຍອ້ອມກໍ ບາງສ່ວນຢູ່ເລິກລົງໄປ ເປັນມູມປະມານ 20-30 ອົງສາເຊ ແລະ ບາງສ່ວນລວມກັນຢູ່ຄືກຽວເຊືອກ ຢັ່ງເລິກລົງໄປເປັນມູມ ປະມານ 20-30 ອົງສາ ແລະ ບາງສ່ວນລວມກັນຢູ່ຄືກຽວເຊືອກ ຢັ່ງເລິກລົງໄປໃນແນວດິ່ງ.

3. ໃບ (Leaf)

ໃບອ້ອຍມີ​ລັກສະນະ​ນ້ອຍ, ​ແຫລມ ມີ​ຄວາມ​ກວ້າງ​ປະມານ 2 - 10 ຊັງ​ຕີ​ແມັດ, ຍາວ​ປະມານ 60 - 150 ຊັງ​ຕີ​ແມັດ, ໃບ​ອ້ອຍປະກອບດ້ວຍ 2 ສ່ວນ ຄື: ສ່ວນທີ່ຫຸ້ມລຳຕົ້ນທາງດ້ານ ທີ່ມີຕາຢູ່ ຮຽກວ່າກາບໃບ ແລະ ສ່ວນທີ່ຢູ່ດ້ານເທິງ ເອີ້ນວ່າ ແຜ່ນໃບ ທັງສອງສ່ວນຕໍ່ກັນເຄິ່ງຄໍໃບ ເຊິ່ງມີຮູບຮ່າງແຕກຕ່າງ ກັນຕາມພັນ ເຄິ່ງຮອຍຕໍ່ດ້ານໃນຈະເຫັນເສັ້ນໃບ ເຊິ່ງເປັນເຍືອບາງໆມີ ລັກສະນະຄືກັນກັບປີກກາ ທັງສອງຂ້າງ ຫລື ຂ້າງໃດຂ້າງໜຶ່ງຂອງປີກກາ ຈະມີສ່ວນຂອງປາຍ ກາບໃບຍື່ນອອກມາຄືໃບຫູ ເອີ້ນວ່າ ຫູໃບ ເຊິ່ງອາດມີຂ້າງດຽວ ສອງຂ້າງ ຫລື ບໍ່ມີກໍ່ໄດ້ ທັງລີ້ນໃບ ແລະ ຫູໃບແຕກຕ່າງກັນ ຕາມພັນ

ໃບອ້ອຍນັບວ່າສຳຄັນຫລາຍ ເພາະເຮັດໜ້າທີ່ເປັນໂຮງງານສ້າງນ້ຳຕານຂອງອ້ອຍ ຂະ ບວນການນີ້ເອີ້ນວ່າ: ການສັງເຄາະແສງ ເຊິ່ງອາໄສ ຄາບອນໄດອອກໄຊ (CO2) ຈາກອາກາດ ແລະ ນ້ຳ (H2O) ຈາກດິນ ໂດຍອາໄສພະລັງງານຈາກແສງຕາເວັນ ດັ່ງນັ້ນຂະ​ບວນການ​ນີ້ ຈຶ່ງ​ເກີດ​ສະ​ເພາະ​ມີ​ແສງ​ແດດ ຫລື ​ແສງ​ສະຫວ່າງ​ເທົ່າ​ນັ້ນ ດ້ວຍ​ເຫດ​ນີ້ອ້ອຍ​ຈຶ່ງ​ເປັນ​ພືດທີ່​ມັກ​ແສງ​ແດດ​ຫລາຍ ​ໃບ​ອ້ອຍ​ມີ ຄະ​ລໍ​ໂຣພລາດ​ສ ( Choroplast) ​ເປັນ​ສ່ວນ​ປະກອບ​ທີ່​ສຳຄັນ ທີ່​ທຳ​ໃຫ້​ສາ ມາດ​ສ້າງ​ນ້ຳຕານ​ຂຶ້ນຈາກ​ນ້ຳ ​ແລະ ຄາບ​ອນ​ໄດ​ອອກ​​​ໄຊ ​ໃບ​ເປັນ​ທີ່​ຢູ່​ຂອງ​ປາກ​ໃບ​ເປັນສ່ວນ​ຫລາຍ ຊຶ່ງ​ຈະ​ດູດ​ເອົາ​ຄາບ​ອນ​ໄດ​ອອກ​​ໄຊ ຈາກ​ອາກາດ ​ແລະ ນ້ຳ  ທຳ​ໜ້າ​ທີ່​ຄາຍ​ນ້ຳ ​ເຊິ່ງ​ເກີນ​ຄວາມ​ຕ້ອງການ​ອອກ ​ແລະ ນອກຈາກ​ນີ້ ​ໃບ​ຍັງ​ທຳ​ໜ້າ​ທີ່​ບັງ​ຮົ່ມ​ໃຫ້​ແກ່​ໜ້າດິນ ​ແລະ ​ເຮັດ​ໃຫ້​ດິນ​ເຢັນ​ລົງ​ດ້ວຍ ການ​ຄາຍ​ນ້ຳອອກ​ຈາກໃບ ​ຈະ​ຊ່ວຍ​ຫລຸດ​ຄວາມ​ຮ້ອນ​ຂອງ​ໃບ ບໍ່​ສະນັ້ນ​ແລ້ວ​ໃບ​ຈະ​ເສຍ​ຫາຍ​ເນື່ອງ​ຈາກ​ແດດ​ກ້າ ດ້ວຍ​ເຫດ​ນີ້​ໃນ​ຂະນະ​ທີ່​ແຫ້ງ​ແລ້ງ ​ແລະ ຮ້ອນ ອ້ອຍ​ທີ່​ຂາດ​ນ້ຳ​ຈະ​ມີ​ລັກສະນະ​ໃບ​ຫໍ່ ​ແລະ ປາຍ​ໃບ​ແຫ້ງ.

ຄວາມ​ສຳພັນ​ລະຫວ່າງ​ການ​ເກີດ​ໃບ, ກາບ​ໃບ ​ແລະ ປ້ອງ​ອ້ອຍ​ນັ້ນ ກ່ຽວຂ້ອງ​ກັນ ການ​ເກີດ​ໃບ​ໃໝ່​ນັ້ນ ກໍ່​ຄື​ການ​ເກີດ​ປ້ອງ​ໃໝ່​ດ້ວຍຈຳນວນ, ຂະໜາດ, ຄວາມ​ຍາວ ​ແລະ ນ້ຳໜັກ ​ຂອງ​ແຕ່ລະ​ປ້ອງ ການຈະ​ເລີ​ນ​ເຕີບ​ໂຕ​ເລີ່​ມຂຶ້ນທີ່​ຍອດ ດ້ວຍ​ການຈະ​ເລີ​ນ​ເຕີບ​ໂຕ​ຂອງ​ແຜ່ນ​ໃບ​ກ່ອນ ​ແລ້ວ​ຕາມ​ດ້ວຍ​ກາບ​ໃບ ​ແລະ ປ້ອງ​ຕາມ​ລຳດັບ ອັດຕາ​ການ​ເກີດ​ໃບ​ຂຶ້ນຢູ່ກັບພັນ ​ແລະ ສະພາບ​ແວດ​ລ້ອມ ລວມທັງ​ລະດູ​ການ​ປູກ​ດ້ວຍ ​ໂດຍ​ທົ່ວ​ໄປອ້ອຍ​ຈະ​ມີ​ເວລາ​ໃນ​ການ​ເກີດ​ໃບ ​ແລະ ປ້ອງ​ຄື:  7 ວັນ /​ ໃບ ​ແລະ 7 ວັນ / ປ້ອງ

4. ດອກ ( Inflorescence)

ອ້ອຍ​ອອກດອກ​ທີ່​ຍອດ ລັກສະນະດອກຄືດອກເລົາ ເປັນດອກສົມບູນເພດ ມີ​ລັກສະນະ​ເປັນ​ຊໍ່​ຄ້າຍຄື​ກັບ​ຫົວ​ລູກ​ສອນ ຈຶ່ງ​ເອີ້ນວ່າ ​ແອ​ໂຣ (arrow) ​ຊໍ່​ດອກ​ໜຶ່ງ ມີດ​ອກ​ເປັນ​ຈຳນວນ​ນັບ ໝື່ນໆ​ດອກ, ດອກ​ອ້ອຍ​ເກີດ​ເປັນ​ຄຸູ່ ດອກ​ໜຶ່ງ​ມີ​ກ້ານ ​ແລະ ອີກ​ດອກ​ໜຶ່ງ​ບໍ່​ມີ​ກ້ານ ຖ້າ​ເຮົາ​ປະ​ໃຫ້​ອ້ອຍ​ອອກດອກ​ແມ່ນ​ຈະ​ເຮັດ​ໃຫ້​ນ້ຳໜັກ ​ແລະ ນ້ຳຕານ​ຫລຸດ​ລົ​ງ.

​5. ແກ່ນ (Seed)

​            ແກ່ນ​ຂອງ​ອ້ອຍ ຄ້າຍຄື​ກັນກັບ​ເມັດ​ເຂົ້າ ​ແຕ່​ມີ​ຂະໜາດ​ນ້ອຍ​ກວ່າ​ຫລາຍ ຕາມ​ປົກກະຕິ​ແກ່ນ​ມັກ​ຈະ​ຕິດ​ແໜ້ນ​ຢູ່​ກັບ​ສ່ວນ​ຂອງ​ດອກ​ທີ່​ເປັນ​ຟຸຍ ຈຶ່ງ​ຮຽກ​ແກ່ນ ​ແລະ ດອກ​ວ່າ ຟລັບ (Fluff) ​ແລະ ຟັດ​ຊ໌ (Fuzz) ​ແກ່ນ​ທີ່​ສົມບູນ ສາມາດ​ກ້າ​ໃຫ້​ງອກ​ເປັນ​ອ້ອຍ​ຕົ້ນ​ໃໝ່​ ​ແລະ ພັນ​ໃໝ່ໄດ້.