ສະ​ພາບ​ການ​ປູກ​ສາ​ລີ

ສະ​ພາບ​ການ​ປູກ​ສາ​ລີ

ສະພາບ​ການ​ປູ​ກສາລີ​ໃນ​ໂລກ

ສາລີ​ຈັດ​ຢູ່​ໃນ​ອັນ​ດັບ​ທີ 2 ຖັດຈາກ​ເຂົ້າ ​ແລະ ອີງຕາມ​ຕົວ​ເລກ​ໃນ​ປີ 1986, ​ເນື້ອ​ທີ່​ປູກ​ສາລີ​ໃນ​ໂລກ​ມີ 132,884,000 ເຮັກຕາ, ຜົນ​ຜະລິດ​ສະ​ເລ່ຍ 3.687 ​ໂຕນ/ເຮັກຕາ. ​ເນື້ອ​ທີ່​ດັ່ງ​ກ່າວ​ມີຢູ່​ໃນ​ທະວີບອາຊີ​ປະມານ 24% ຂອງ​ພື໊ນທີ່​ຜະລິດ​ສາລີ​ທັງ​ໝົ​ດ, ຜົນ​ຜະລິດ​ສະ​ເລ່ຍ 2.6 ​ໂຕນ/ເຮັກຕາ, ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ໃຕ 14%, ຜົນ​ຜະລິດ​ສະ​ເລ່ຍ 2.2 ​ໂຕນ/ເຮັກຕາ, ອາ​ເມ​ລິ​ກາ​ເໜືອ 30% ອາ​ເມ​ລິ​ກາກາງ, 50% ຜົນ​ຜະລິດ​ສະ​ເລ່ຍ 6.5 ​ໂຕນ/ເຮັກຕາ, ທະວີບເອີ​ລົບ 10%  ຜົນ​ຜະລິດ​ສະ​ເລ່ຍ 2.5​ໂຕນ/ເຮັກຕາ ​ແລະ ອີ​ຕາ​ລີ 5% ຜົນ​ຜະລິດ​ສະ​ເລ່ຍ 3.9​ ໂຕນ/ເຮັກຕາ. ປະເທດ​ທີ່​ມີ​ເນື້ອ​ທີ່​ປູກ​ສາລີຫຼາຍ​​ໃນ​ໂລກ​ມີ​ອາ​ເມ​ລິ​ກາ, ຈີນ,​ແມັກ​ຊິກ​ໂກ, ອິນ​ເດຍ,​ ໂດມານີ, ຢູ່ໂກສາລາວີ ແລະ ປະ​ເທດ​ເຄນ​ຢ່າ (​ໄຊ​ຍະ​ມັງ, 2002). 

ການ​ຜະລິດ​ສາລີ​​ໃນ​ປະ​ເທດ​ລາວ

ຊຸມປີທີ່ຜ່ານມາສະມັດຕະພາບ ແລະ ລວມຍອດຂອງຜົນຜະລິດສາລີຂອງລາວເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງລຽນຕິດໃນອັດຕາສູງ, ຈາກປີ 2000 ຫາປີ 2008 ອັດຕາການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງເນື້ອທີ່ປູກສະເລ່ຍໃນແຕ່ລະປີ 20.6%, ຜະລິດຕະພາບເພີ່ມຂຶ້ນ 12.5%, ຍອດຜົນຜະລິດເພີ່ມຂຶ້ນ 70% (ຕາຕະລາງ 1)

ຕາຕະລາງ 1: ເນື້ອທີ່, ຜົນຜະລິດສະ​ເລ່ຍ ແລະ ຜົນຜະລິດສາລີທັງ​ໝົດຂອງ ສປປ ລາວ ແຕ່ປີ 2000-2010

ປີ	ເນື້ອທີ່ປູກ (​ເຮັກຕາ)	ຜົນຜະລິດສະ​ເລ່ຍ (ໂຕນ/ເຮັກຕາ)	ຜົນຜະລິດທັງ​ໝົດ (ໂຕນ)
2000	49,000	2.38	117,000
2001	48,870	2.31	113,220
2002	44,956	2.76	124,122
2003	51,670	2.77	143,177
2004	67,500	3.31	203,500
2005	86,000	4.33	372,560
2006	113,815	3.94	449,550
2007	154,225	4.48	690,795
2008	229,200	4.52	1,036,000
2009	200,705	4.62	929,110
2010	212,755	4.79	1,020,875

ແຫຼ່ງທີ່​ມາ: ກະຊວງ​ກະສິກຳ ​ແລະ ປ່າ​ໄມ້, 2010

ແຕ່ປີ 2008 ຫາປີ 2010, ເນື້ອທີ່ປູກສາລີມີທ່າອ່ຽງຫຼຸດລົງ, ທັງນີ້ກໍ່ຍ້ອນວ່າການປູກຢາງພາລາໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວແຮງໃນຊຸມປີດັ່ງກ່າວນີ້. ຊາວກະສິກອນສ່ວນໜ່ຶ່ງຫັນມາປູກຢາງພາລາໂດຍສະເພາະຢູ່ບັນດາແຂວງພາກເໜືອເຊັ່ນ: ອຸດົມໄຊ, ຫຼວງນ້ຳທາ, ບໍ່ແກ້ວ, ຫຼວງພະບາງ ແລະ ບັນດາແຂວງອ່ື່ນໆ ໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ແນວພັນສາລີທີ່ໃຊ້ເຂົ້າໃນການຜະລິດຕົ້ນຕໍແມ່ນແນວພັນ LVN10 ​ເຊິ່ງ​ເປັນ​ແນວ​ພັນ​ສາລີ​ຂອງ​ລາວ ແລະ CP888 ທີ່ນຳເຂົ້າຈາກປະ​ເທດ​ໄທ.

ກ. ການຜະລິດສາລີຢູ່ແຂວງ​ບໍລິ​ຄຳ​ໄຊ

ແຂວງ​ບໍລິ​ຄຳ​ໄຊ​ ເປັນ​ແຂວງ​ໜຶ່ງທີ່ມີການຂະຫຍາຍໂຕທາງດ້ານເສດຖະກິດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງທາງ​ແຂວງໄດ້ມີການເອົາໃຈໃສ່​ໃນ​ການສຸກຍູ້, ສົ່ງເສີມທາງດ້ານການ​ກະສິກຳ​ເປັນ​ຕົ້ນ​ແມ່ນ​ວຽກ​ງານການປູກຝັງ ແລະ ລ້ຽງສັດ, ​ໃນ​ນັ້ນ​ການ​ປູກຝັງ​ແມ່ນໄດ້ແບ່ງອອກເປັນສອງລະດູກການປູກຄື: ລະດູແລ້ງ ແລະ ລະດູ ຝົນເຊິ່ງ ໃນລະດູແລ້ງ-ຝົນ ກໍ່ໄດ້ມີການສົ່ງເສີມປູກສາລີເພື່ອບໍລິໂພກທາງພາຍໃນ ແລະ ທາງເປັນສິນຄ້າສົ່ງອອກທີ່ສຳຄັນຂອງເມືອງເປັນຕົ້ນແມ່ນສາລີຫວານ ແລະ ສ່ວນຫຼາຍຊາວ​ກະສິກອນ​ແມ່ນບໍ່ໄດ້ໃສ່ຝຸ່ນເພາະເປັນດິນແຄມນ້ຳຂອງ, ນ້ຳຖ້ວມທຸກປີດິນດີ, ແຕ່ມີຊາວ​ກະສິກອນ​ສ່ວນໜ້ອຍເທົ່ານັ້ນ​ທີ່ໃສ່ປຸ໋ຍ 15-15-15 ແລະ 46-00-00  ​ໃນອັດຕາ 50 ກິໂລກຼາມ/ໄລ່. ໃນປີ 2012, ​ເນື້ອ​ທີ່​ປູກ​ສາລີແມ່ນ 835 ເຮັກຕາ. ຜົນຜະລິດສະເລ່ຍ 4.0 ໂຕນ/ເຮັກຕາ. ປູກລຽບແຄມນ້ຳທີ່ມີຄວາມສະດວກໃນການຫົດນ້ຳມີທັງການຢອດເມັດ ແລະ ກ້າເບ້ຍໃສ່ຖົງຢາງແລ້ວນຳໄປປູກໃນພື້ນທີ່ກຽມໄວ້ແລ້ວເປັນຕົ້ນແມ່ນຢູ່ໃນກຸ່ມບ້ານພັດທະນາຄື: ບ. ປາກທອນ, ບ. ຊອດ, ບ. ສົມສະນຸກ. ເປັນບ້ານທີ່ຜົ້ນເດັ່ນໃນການປູກສາລີ (ພະແນກກະສິກຳ-ປ່າໄມ້ ແຂວງບໍລິຄຳໄຊ, 2012).

ຂ. ການຜະລິດສາລີຢູ່ແຂວງ​ອຸ​ດົມ​ໄຊ

ແຂວງ​ອຸ​ດົມ​ໄຊມີ​ເນື້ອ​ທີ່​ການ​ປູກ​ສາລີ​ມີ​ກາ​ນ​ເພີ່ມ​ຂື້ນ​ຢ່າງ​ໄວວາ ​ໃນ​ປີ 2000 ​ແຂວງ​ດັ່ງກ່າວມີ​ເນື້ອ​ທີ່​ປູກ​ສາລີ​ປະມານ 2,572 ​ເຮັກຕາ. ເຊິ່ງສາມາດຜະລິດສາໄດ້ 10,284 ​ໂຕນ ​ແລະ ມີປະສິດທິພາບ​ແມ່ນ​ປະມານ 4 ​ໂຕນຕໍ່​ເຮັກຕາ. ມາ​ເຖິງ ​ປີ 2005, ທົ່ວ​ແຂວງ​ມີ​ເນື້ອ​ທີ່​ປູກ​ສາລີ​ປະມານ 15,327 ​ເຮັກ ຕາ. ​ເຊິ່ງສາມາດ​ຜະລິດ​ສາລີ​ໄດ້​ປະມານ 73,000 ​ໂຕນ, ປະສິດທິພາບ​ແມ່ນ 4.79 ​ໂຕນ​/ເຮັກຕາ. ຈາກ​ໂຕ​ເລກ​ດັ່ງກ່າວ​ສາມາດ​ສັງ​ເກດ​ເຫັນ​ໄດ້​ວ່າໃນ​ໄລ​ຍະ ປີ 2000-2006,  ປະສິດທິພາບ​ຂອງ​ການ​ຜະລິດ​ສາລີ​ໃນ​ຂົງ​ເຂດ​ດັ່ງ ກ່າວ​ແມ່ນ​ມີ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງໃນ​ລະ​ຫວ່າງ 4 ຫາ 4.8 ​ໂຕນ​/​ເຮັກຕາ (ຄຳ​ພູ ຜຸຍ​ຍະ​ວົງ ​ແລະ ​ແດນ​ນ້ຽວ ທາ​ເຈ, 2006). ມາ​ຮອດ ປີ 2009, ແຂວງ​ອຸ​ດົມ​ໄຊ ​ມີເນື້ອ​ທີ່​ການ​ປູກ​ສາລີຢູ່ 26,646 ​ເຮັກຕາ, ກວມ 14% ຂອງ​ເນື້ອ​ທີ​ປູກ​ສາລີ​ທັງ​ໝົດ​ໃນ​ທົ່ວ​ປະ​ເທດ. ​ແນວ​ພັນ​ສາລີ​ທີ​ຊາວ​ກະສິກອນ​ນິຍົມ​ປູກ​ສ່ວນ​ໃຫຍ່​ແມ່ນ​ປະສົມປະສານ​ກັນ​ໄປ ​ເປັນ​ຕົ້ນ​ແມ່ນ: ​ແນວ​ພັນ LVN 10 (ຈາ​ກຫວຽດນາມ), CP 888 ​ແລະ CP 889 (ຈາກ​ປະ​ເທດ​ໄທ). ​ໃນ​ຊ່ວງ​ລະດູ​ເກັບ​ກ່ຽວ​ຂອງ​ປີ 2009 ນັ້ນ, ສາລີ​ທີ່​ຜະລິດ​ໄດ້​ຢູ່​ແຂວງ​ອຸດົມ​ໄຊ ​ແມ່ນ​ສົ່ງ​ອອກ​ໄປ​ປະ​ເທດ​ຈີນ​ປະມານ 90%, ສ່ວນ​ປະ​ເທດ​ໄທ ​ແລະ ຫວຽດນາມ ​ແມ່ນ​ປະມານ 9% ​ແລະ 1% ຕາມ​ລຳດັບ (ພະ​ແນ​ກການ​ຄ້າ​ແຂວງ​ອຸດົມ​ໄຊ, 2010)

ຄ. ການຜະລິດສາລີຢູ່ແຂວງ​ໄຊ​ຍະ​ບູລີ

ໂຄງການ JIRCAS 2013 ສໍາຫຼວດການຜະລິດສາລີຂອງຊາວກະຊິກອນໃນເດືອນ 10 ປີ 2013, ຢູ່ທີ່ເມືອງປາກລາຍ ແລະ ເມືອງແກ່ນທ້າວ, ແຂວງໄຊຍະບູລີຕໍ່ກັບສະພາບຄວາມເປັນຈິງຂອງການຜະລິດສາລີ, ວິທີການຂອງການສໍາຫຼວດໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນໄດ້ກໍານົດເອົາ 9 ແປງ ຫຼື 9 ຄອບຄົວຂອງຊາວກະຊິກອນທີ່ ຜະລິດສາລີແປງ ຫຼື ຄອບຄົວຕ່າງໆທີ່ສໍາຫຼວດແມ່ນມີໄລຍະທາງຫ່າງກັນປະມານ 10-15 ກິໂລແມັດ, ການສໍາຫຼວດໃນຄັ້ງນີ້ແມ່ນໄດ້ເກັບຕົວຢ່າງຜົນຜະລິດຂອງສາລີ ແລະ ເກັບຕົວຢ່າງດິນເພື່ອວິໄຈເບິ່ງທາດອາ ຫານທີ່ຕົກຄ້າງຢູ່ໃນດິນ, ການເກັບຕົວຢ່າງແມ່ນໄດ້ເກັບແບບສຸ່ມໃນການສຸ່ມແມ່ນສຸ່ມເອົາ 3 ຈຸດ ແປງ ຫຼື ຄອບຄົວ, ແຕ່ລະຈຸດແມ່ນໄດ້ສຸ່ມເອົາໃນເນື້ອທີ່ 3ແມັດx3ແມັດ JIRCAS (2010) ໄດ້ສຳຫຼວດຜົນຜະລິດສາລີຂອງຊາວກະສິກອນຢູ່ທີ່ເມືອງປາກລາຍ ແລະ ເມືອງ ແກ່ນທ້າວ, ແຂວງໄຊຍະບູລີ (ຕາຕາລາງ 2).

ຕາຕາລາງ 2: ຜົນໄດ້ຮັບຈາກການສໍາຫຼວດຂອງການຜະລິດສາລີຢູ່ທີ່ແຂວງໄຊຍະບູລີ

ລ/ດ     ຜົນຜະລິດ      ແນວພັນ    ການໃສ່    ດິນ T-C    ເສຍຫຍ້າ        ການປູກ    ການນຳໃຊ້     ປູກສາລີ

(t /ha)        ຝຸ່ນ       (g /kg)                                                ພື້ນທີ່

1          7.7      CP-888    Urea       19-22   ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ      ເຄືອງຢອດ    18 ປີ        2 ປີ

2          6.0      ພື້ນບ້ານ       ບໍ່ໃສ່        21-22    ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ   ເຄືອງຢອດ    10 ປີ       10 ປີ

3          5.5      CP-888     Urea      19-21    ແຮງງານຄົນ     ຄົນປູກ        4 ປີ         3 ປີ

4          5.5      CP-888    ບໍ່ໃສ່         16-20    ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ      ຄົນປູກ       27 ປີ       24 ປີ

5          5.2      CP-888    ບໍ່ໃສ່         22-25    ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ   ຄົນປູກ       19 ປີ        4 ປີ

6         5.2       CP-888    15-15-15   7-19   ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ   ເຄືອງຢອດ   39 ປີ       6 ປີ

7         4.9       CP-888     ບໍ່ໃສ່     9-16     ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ   ຄົນປູກ       39 ປີ       11 ປີ

8         4.7       CP-888     ບໍ່ໃສ່     17-18    ແຮງງານຄົນ      ຄົນປູກ      >25 ປີ      15 ປີ

9         3.1       VT-10       ບໍ່ໃສ່     8-12    ສິດຢາຂ້າຫຍ້າ   ເຄືອງຢອດ      5 ປີ       5 ປີ

ແຫຼ່ງທີ່​ມາ: ໂຄງການ JIRCAS, 2013.