ການສືກສາພະຍາດພືດຢູ່ໃນໂລກ

ການ​ສືກສາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ

ມີນັກວິທະຍາສາດຫຼາຍທ່ານໄດ້ສືກສາພະຍາດພືດຢູ່ໃນໂລກ. ບັນດານັກຄົ້ນຄວ້າທີ່ສໍາຄັນມີ Alexopoulos, ​et al (1996) ໄດ້ສືກສາ ພືດອາໄສຂອງເຊື້ອຣາສະກຸນ Phytophthora ​ພົບ​ວ່າ ເຊື້ອຣາສະກຸນ Phytophthora ຫຼາຍຊະນິດເປັນ​ສາຍ​ເຫດ​ຂອງ​ພະຍາດຂອງ​ພືດຫຼາຍຊະນິດ​ ​ເຊິ່ງ​ເປັນ​ພະຍາດ​​ຂອງ​​ໄມ້​ເນື້ອອ່ອນ ​ແລະ ​ໄມ້​ເນື້ອ​ແຂງ ແລະ ມີຜົນກະທົບຕໍ່​ການ​ຜະລິດ​ຖົ່ວລຽນທົ່ວ​​ໂລກມີຫຼາຍນັກຄົ້ນຄວ້າທີ່ໄດ້ສືກສາພະຍາດພືດໃນເຂດອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ເຊັ່ນ: ໄດ້ມີການສືກສາການບົ່ງມະຕິພະຍາດພືດກັບພືດອາໄສຫຼາຍຊະນິດ ພົບ​ວ່າ​ພືດອາໄສຢູ່​ຂອງ​ເຊື້ອຣາສະກຸນ  Phytophthora  ມີຕົ້ນຖົ່ວລຽນ, ໂກໂກ້, ພິກ​ໄທ​ດໍາ, ໝາກນັດ, ມັນຝະລັ່ງ, ໝາກກ້ຽງ ​ແລະ ຢາ​ງພາລາ ໃນ​ປະ​ເທດ​ໄທ (Somsiri, et al., 2004). ​ໃນປີ 1908 ​ເຊື້ອຣາສະກຸນ Phytophthora ​ໄດ້​ທໍາລາຍ​ຕົ້ນໝາກພ້າວ ຢູ່​ປະ​ເທດ​ຟິ​ລິປິ​ນ (Portales, 2004)  ໃນປີດຽວກັນ Emer, O.G ແລະ ຄະນະໄດ້ສືກສາການບົ່ງມະຕິພະຍາດຂອງຕົ້ນໄມ້ ແລະ ຕົ້ນຖົ່ວລຽນພົບວ່າ ເຊື້ອຣາສະກຸນ  Phytophthora ​ແມ່​ນພະຍາດ​ເຫງົ້າ​ເນົ່າ​ຂອງ​ຕົ້ນໄມ້​​ ແລະ ຕົ້ນຖົ່ວລຽນ​ເຊິ່ງເປັນໝາກ​ໄມ້​ທີ່​ນິຍົມ​ປູກ​ຫຼາຍໃນ​ເຂດ​ອາຊີ​ຕາ​ເວັນ​ອອກສຽງ​​ໃຕ້​ ແລະ ເປັນ​ພືດ​ທີ່​ສາມາ​ດ ສ້າງ​ລາຍຮັບ​ເຂົ້າປະ​ເທດ​​ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ແມ່ນ​ ປະ​ເທດອິນ​ໂດ​ເນ​ເຊຍ, ຟິລິປິ​ນ, ​ໄທ ​ແລະ ຫວຽດນາມ​ ແລະ ເປັນບັນຫາທີ່ສໍາຄັນຂອງການປູກຖົ່ວລຽນແມ່ນ ພະຍາດ​ເຂົ້າ​ທໍາລາຍ​ຕົ້ນຖົ່ວ ລຽນ ທີ່ເຮັດ​ໃຫ້​ຜົນ​ຜະລິດ​ຕົກ​ຕໍ່າ​, ສາຍເຫດຕົ້ນຕໍແມ່ນເຊື້ອຣາ P. palmivora.

        ເຊື້ອຣາສະກຸນ  Phytophthora ໄດ້ສົ່ງຜົນກະທົບທາງດ້ານເສດເສດຖະກິດຢູ່​ໃນ​ເຂດອາຊີ​ຕາ​ເວັນ​ອອກສຽງ​ໃຕ້​ມີ ປະ​ເທດ​ອິນ​ໂດ​ເນ​ເຊຍ, ມາ​ເລ​ເຊຍ, ຟິລິປິ​ນ ​ແລະ ປະ​ເທດ​ໄທ ​​ເຊື້ອຣາ​ສະກຸນ​ດັ່ງກ່າວ​ໄດ້​ທໍາລາຍ​ພືດ​ຫຼາຍຊະນິດ​ເປັນຕົ້ນແມ່ນຕົ້ນໂກໂກ້, ຕົ້ນຖົ່ວລຽນ, ຕົ້ນຢາງພາລາ, ຕົ້ນໝາກພ້າວ, ຕົ້ນໝາກພິກ​ໄທ, ຕົ້ນໝາກກ້ຽງ ​ແລະ ມັນຝະລັ່ງ (Drenth, A., Sendal, B., 2004) ແລະ ທັງເປັນ​ເປັນ​ສາຍ​ເຫດ​ພະຍາດ​ພືດ​ທີມີ​ພືດ​ກາ​ຝາກ​ຫຼາຍຊະນິດ ໃນປະ​ເທດ​ໄທ​ (Sangchot, ​et al., 2004), ດັ່ງ​ໃນຕາຕະລາງ​ທີ 3.

ຊະນິດ​ຂອງ​ເຊື້ອຣາສະກຸນ Phytophthora ​ແລະ ພືດ​ອາໄສຂອງ​ປະ​ເທດ​ໄທ

ນອກຈາກການສືກສາຄວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງພະຍາດພືດແລ້ວ ຍັງໄດ້ມີການສືກສາສິ່ງ ແວດລ້ອມ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ​ສະພາບ​ແວດ​ລ້ອມ​ທີ່ເໝາະສົມ​ຕໍ່ການ​ຂະຫຍາຍຕົວ​ຂອງ​ເຊື້ອ ຣາສະກຸນ Phytopthora ​ເຫັນ​ວ່າ ​​ເຊື້ອຣາມັກ​ອາ​ໃສ​ໃນ​ເຂດ​ພື້ນທີ່​ຕໍ່າ​ຂອງ​ເຂດ​ອົບ​ອຸ່ນທີ່​ມີ​ຝົນຕົກໜັກ ຫຼື ຝົນຕົກ​ຕະຫຼອດປີ ​ແລະ ມີ​ຄວາມ​ຊຸ່ມ​ສູງເພື່ອ​ສ້າງ​ຖົງ​ຫຸ້ມສະ​ປໍ (Sporangium), ການ​ແຕກໜໍ່ຂອງ​ຖົງຫຸ້ມ​ສະ​ປໍ Sporangiospores ​ແລະ Zoospores (Drenth, A., et al. 2004).

ການສືກສາອາຫານລ້ຽງເຊື້ອຣາສະກຸນ Phytopthora ເຫັນວ່າ ມີຄວາມຕ້ອງການອາຫານທີ່ເໝາະສົມເພື່ອແຍກໃຫ້ບໍລິສຸດ (Jeffers, 2006). ການແຍກເຊື້ອຣາ Phytopthora ໃຫ້ບໍລິສຸດແມ່ນຕ້ອງນໍາ​ໃຊ້​ວິທີ Single hypha ​ແລະ ອາຫານ​ Potato Carot Agar ​ເປັນອາຫານ​ທີ່​ຊ່ວຍ​ກະ​ຕຸ້ນ​ການ​ຜະລິດ​ອະ​ໄວ​ຍະ​ວະ​ສືບ​ພັນ​ເພດ​ແມ່ ແລະ ເພດຜູ້ຂອງ​ເຊື້ອຣາ​ສະກຸນ Pythium ​ແລະ Phytophthora (Burgess, L.W. ​ et al., 2008).

ນອກຈາກນັ້ນຍັງໄດ້ສືກສາຜົນກະທົບຂອງເຊືອຣາສະກຸນ Phytophthora ທີ່ມີຜົນກະ ທົບຕໍ່ກັບພືດເສດຖະກິດເຊັ່ນ: ໃນ​ປະ​ເທດ​ອິນ​ໂດ​ເນ​ເຊຍແມ່ນ​ເຊື້ອຣາດັ່ງກ່າວເປັນພະຍາດພືດ​ທີ່​ສໍາຄັນ​ທາງດ້ານ​ກະສິກໍາ ​ແລະ ອຸດສາ​ຫະກໍາ ​​ເຊິ່ງ​ເກີດ​ຂື້ນກັບພືດ​ສວນ​ມີ​ປະມານ 10 ຊະນິດ (Agus, P., et al., 2004), ດັ່ງ​ໃນ​ຕາຕະລາງທີ 4.

ຊະນິດ​ຂອງ​ເຊື້ອ​	ພືດອາໄສ Host rang	ຊື່​ວິທະຍາສາດ Sciencetific name	ລັກສະນະອາການ Symtom
Phytophthora cactorum	ແອບເປີ້ນ	Malus domestica	​ເນົ່າ
	ອາໂວຄາໂດຣ	Persea americana	ຮາກເນົ່າ, ລໍາຕົ້ນແຕກແຫງ
P. capsici	ໝາກເຜັດ	Capcicum sp.	ໝາກເນົ່າ
	ໝາກພິກໄທ	Piper betle	ເຫງົ້າເນົ່າ
P. cinnamoni	Cinchona	Cinchona sp.	ລໍາຕົ້ນແຕກແຫງ
	ໝາກແໜ່ງ	Cinnamomum sp.	ລໍາຕົ້ນແຕກແຫງ
P. citricola	Cinchona	Cinchona sp.	ຍອດຕາຍໃນຊ່ວງ ໄລຍະຕົ້ນກ້າ
P. citrophthora	ສະກຸນ ໝາກກ້ຽງ	Citrus sp.	ເຫງົ້າເນົ່າ ແລະ ນໍ້າຢາງໄຫຼ
P. colocasiae	ເຜືອກ	Colocasia esculenta	ໃບ​ໄໝ້
ຊະນິດ​ຂອງ​ເຊື້ອ	ພືດອາໄສ Host range	ຊື່​ວິທະຍາສາດ Scientific name	ລັກສະນະອາການ Symptom
P. infastans	ມັນຝະລັ່ງ	Solanum tuberosum	​ໃບ​​ໄໝ້
P. nicotianae	ຢາສູບ	Nicotiana tabacum	ກ້ານ​ດໍາ
	ສະກຸນ ໝາກກ້ຽງ	Citrus sp.	ເຫງົ້າເນົ່າ
	ໝາກນັດ	Ananas comosus	ລໍາຕົ້ນເນົ່າ ແລະ ຮາກເນົ່າ
	Roselle	Hibiscus sabdariffa	ເຫົ້ງາເນົ່າດໍາ
P. nicotianae	ວະນິລາ	Vanilla sp.	ຝັກ​ເນົ່າ
	ຕົ້ນໂກໂກ້	Theobroma cacao	ຝັກ​ເນົ່າ ແລະ ລໍາຕົ້ນ ແຕກແຫງ
P. nicotianae	ສະກຸນ ໝາກກ້ຽງ	Citrus sp	ນໍ້າຢາງໄຫຼຕາມລໍາຕົ້ນ
P. plamivora	ຕົ້ນພ້າວ	Cocos nucifera	ຕາ​ເນົ່າ
P.porri	ໝາກຖົ່ວລຽນ	Durio zibethenus	ລໍາຕົ້ນ​ແຕກ
	ດອກເຜີ້ງ	Dendrobium sp.	ເນົ່າດໍາ
	ຕົ້ນໝາກຮຸ່ງ	Carica papaya	ຮາກເນົ່າ ແລະ ໝາກເນົ່າ
	ຢາງພາລາ	Hevea brasiliensis	ແຊກ​ດໍາ ແລະ ໃບຫຼົ່ນ
	ຜັກ​ບົ່ວ​ໃບ	Allium cepa	​ໄໝ້

ນອກຈາກນັ້ນ, ໄດ້ມີການສືກສາຜົນກະທົບທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງເຊື້ອຣາ​ໃນ​ສະກຸນ Phytophthora ທີ່ທໍາລາຍພືດເຫັນວ່າ ໄດ້ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍຕໍ່ກັບພືດຫຼາຍຊະນິດໃນ​​ປະ​ເທດ ອິນ​ໂດ​ເນ​ເຊຍ, ຟິລິປິ​ນ, ​ໄທ ​ແລະ ຫວຽດນາມ ໄດ້ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍປະມານ 20-25% (Drenth, A., Sendall, B., 2004).  ການສືກສາພະຍາດຂອງໄມ້ໃຫ້ໝາກ ແລະ ພືດຜັກພົບວ່າ ເຊື້ອຣາສະກຸນ Phytopthora ເປັນ​ພະຍາດ​ພືດ​ຂອງ​ໄມ້​ໃຫ້ໝາກ ​ແລະ ພືດ​ຜັກ​ ນອກຈາກນັ້ນ, ​ເຊື້ອສະກຸນ​ດັ່ງກ່າວຍັງ​ເປັນ​ພະຍາດ​ພືດ​ຂອງ​ໄມ້​ດອກ​, ໄມ້​ປະດັບ​ດັ່ງການສືກສາການ​ປູກ​ໄມ້​ປະ ດັບໃສ່ກະ​ຖັງ​​ເຫັນວ່າເຊື້ອຣາ P​. parasitica ສ່ວນ​ຫຼາຍມັກ​ເກີດ​ກັບ​ໄມ້​ດອກ​ໄມ້​ປະດັບ​ທີ່​ປູກ​ໃນ​ກະຖັງ ​ແລະ ເຊື້ອຣາ P​. parasitica ​ໄດ້ຖືກ​ບັນ​ລະ​ຍາຍລັກສະນະ​ຂອງ​ຊະນິດ​ໄວ້​ໃນ​ປີ 1919, ​ໃນ​ປະຈຸ​ບັນ​ພົບ​ເຊື້ອຣາດັ່ງກ່າວມີ​ຫຼາຍ​ໃນ​ພືດ​ຜັກ ​ແລະ ​ໄມ້​ປະດັບ ນອກຈາກນັ້ນຍັງ​ເປັນ​ພະຍາດ​ພືດທີ​ເກີດ​ກັບ​ຕົ້ນອ່ອນ ​ແລະ ຕົ້ນພືດທີ່​ກໍາລັງໃຫ້ຜົນ​ຜະລິດລວມມີ ຕົ້ນໂກໂກ້ ​ແລະ ຕົ້ນຖົ່ວລຽນ ທີ່ປູກຢູ່​ເຂດ​ອາຊີ​ຕາ​ເວັນ​ອອກສຽງ​ໃຕ້ ​ແລະ ອົດ​ສະ​ຕາ​ລີ (Margery, L.D., ​et al., 2006).

ການສືກສາສາຍ​ເຫດ ແລະ ສະພາບ​ການລະບາດ​ພະຍາດ​ຂອງ​ຕົ້ນຖົ່ວລຽນ​ໃນ​ປະ​ເທດ​ໄທເຫັນ​ວ່າ ພະຍາດ​ຮາກເນົ່າ​ຂອງ​ຖົ່ວລຽນ ​ເຊິ່ງ​ມີ​ສາຍ​ເຫດ​ມາ​ຈາກ​ເຊື້ອຣາ P. palmivora  ​ໄດ້​ເກີດ​ຂື້ນໃນ​ປະ​ເທດ​ໄທ​ ​ປີ 1966 (Phavakul and Jangsri, 1969) ແລະ ​ພະຍາດ​ຂອງ​ຖົ່ວລຽນ ແມ່ນເຊື້ອຣາ P. palmivora  ເຊິ່ງເປັນ​ສາຍ​ເຫດຫນື່ງທີ່ເຮັດ​ໃຫ້​ເກີດ​ຮາກ​ເນົ່າ ​ແລະ ໝາກ​ເນົ່າຂອງ​ຖົ່ວລຽນ​ ເຊິ່ງ​ເປັນ​ບັນຫາທີ່​ສໍາຄັນ​ຂອງ​ປະ​ເທດ​ໄທ (Pongpisutta, 1998). ຫຼັງຈາກນັ້ນໄດ້ມີການສືກສາການບົ່ງມະຕິພະຍາດຂອງຕົ້ນຖົ່ວລຽນເຫັນວ່າ ເກີດຈາກເຊື້ອຣາ P. palmivora ເຊິ່ງສາມາດ​ເກີດຂື້ນ​​​ໄດ້ທັງໃນ​ຊ່ວງ​ກ່ອນ ​ແລະ ຫຼັງການ​ເກັບ​ກ່ຽວ, ພະຍາດຈະສະແດງອາການຢູ່ຮາກ ​ແລະ ​ເຫງົ້າ​ເນົ່າ, ​ໃບ​ໄໜ້, ງ່າ​ຕາຍ ລໍາຕົ້ນ​ແຕກ, ໝາກ​ເນົ່າ ​ແລະ ຖ້າ​ເກີດ​​ໃນ​ຊ່ວງ​ເປັນ​ເບ້ຍ​ອ່ອນ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຍອດ​ຕາຍ ​ແລະ ​ໃບ​​ໄໜ້ ມີ​ເປີເຊັນຄວາມ​ເສຍ​ຫາຍ​ປະມານ 50% (Chan and Lim, 1987) ແລະ Lim, (1998a) ໄດ້ສືກສາການວິນິດໄສພະຍາດຂອງຕົ້ນຖົ່ວລຽນເຫັນວ່າ ​​ເຊື້ອຣາ P. palmivora ເປັນ​ສາຍ​ເຫດທີ່​ເຮັດ​ໃຫ້​ເກີດ​​ພະຍາດ​ຂອງ​ຕົ້ນ ​ແລະ ​ເບ້ຍ​ຖົ່ວລຽນ ​ເຊິ່ງ​ມີ​ລັກສະນະ​ອາການ​ໃບ​ໄໝ້, ຮາກ​ເນົ່າ, ​ເປືອກ​ແຕກ ແລະ ​​​​​​​ໄ​ດ້ການສືກສາ​ພະຍາດ​ຂອງ​ຖົ່ວລຽນກ່ອນ ​ແລະ ຫຼັງການ​ເກັບ​ກ່ຽວ​ເຫັນ​ວ່າ ​​ເຊື້ອຣາ P. palmivora ​ເປັນສາຍ​ເຫດ​ເຮັດ​ໃຫ້ໝາກ​ເນົ່າທັງ​ກ່ອນ ​ແລະ ຫຼັງການ​ເກັບ​ກ່ຽວຂອງຖົ່ວລຽນ ສົ່ງຜົນ​ເສຍ​ຫາຍ​ ປະມານ 10-12% (Lim, 1998b).  

ເມື່ອເຫັນເຖິງບັນຫາຂອງພະຍາດພືດທີ່ເກີດຈາກເຊື້ອຣາ​ P. palmivora ຈື່ງມີນັກຄົ້ນ ຄວ້າໄດ້ສືກສາວິທີການປ້ອງກັນ ແລະ ກໍາຈັດເຊັ່ນ: ​​ການສືກສາປະສິດທິພາບ​ຝຸ່ນ​ຊີວະ​ພາບເພື່ອປ້ອງກັນ ແລະ ກໍາຈັດ​ເຊື້ອຣາ P. palmivora ​ເຫັນ​ວ່າ ການ​ໃສ່​ຝຸ່ນ​ຊີວະ​ພາບ, ​ເຮັດ​ຮ່ອງ​ລະບາຍ​ນໍ້າ​ເພື່ອ​ບໍ່​ໃຫ້​ມີ​ນໍ້າ​ຂັງ, ຖົມ​ໂຄນ​ຕົ້ນຖົ່ວລຽນ​ໃຫ້​ສູງ​ຂື້ນ​ເພື່ອ​ປ້ອງ​ກັນ​ນໍ້າ​ຂັງແມ່ນ​​​ວິທີ​ຊ່ວຍ

​ຫຼຸດຜ່ອນ​ການ​ເກີດ​ພະຍາດ ​ແລະ ການ​ນໍາ​ໃຊ້​ເປືອກ​ຖົ່ວ​ເຫຼືອງ ​ແລະ ​ເມັດ​ຝ້າຍ​​ຈະ​ຊ່ວຍ​ເພີ່ມ​ຝຸ່ນ​ອົງຄະ​ທາດ​ໃນ​ດິນ ແລະ ຢັບຢັ້ງການຈະ​ເລີ​ນ​ເຕີບ​ໂຕ​ຂອງ​ເຊື້ອຣາ P. palmivora (Dutta ​and Hedge, 1995). ຫຼັງຈາກນັ້ນໄດ້ສືກສາການຄວບຄຸມເຊື້ອຣາ P. cinnamomi ເຫັນ​ວ່າ ການ​ໃສ່​ຝຸ່ນ​ຂີ້ສັດບົ່ມກັບ​ຕົ້ນ​ພືດ​​ຈະ​ຊ່ວຍ​ຄວບ​ຄຸມ​ການ​ເກີດ​ພະຍາດຮາກ​ເນົ່າ​ ແລະ ການ​ໃຊ້​ຝຸ່ນ​ຂີ້​ໄກ່ໝັກ​ໄວ້ 5 ອາທິດ​ແມ່ນ​ຈະ​ຊ່ວຍ​ຄວບ​ຄຸມ​ຄວາມ​ຮຸນ​ແຮງ ​ແລະ ການ​ພັດທະນາ​ຂອງ​ພະຍາດໃນ​ເບ້ຍ​ອ່ອນ​ຂອງ​ພືດ Lupinus albul  ດີ​ກວ່າ​ການໝັກ​ທີ່​ໃຊ້​ເວລາ 2 ອາທິດ ແລະ ການໃສ່ຝຸ່ນ​ຂີ້ງົວ, ຝຸ່ນຂີ້​​ແກະ ​ແລ​ະ ຝຸ່ນ​ຂີ້ມ້າ​ແມ່ນ​ບໍ່ສາມາດ​ຢັບຢັ້ງປະລິມານ​ຂອງ​ເຊື້ອຣາ P. cinnamomi  ​ແຕ່ຈະ​ຊ່ວຍ​ເພີ່ມ​ຝຸ່ນ​ອົງຄະ​ທາດໃນ​ດິນ, ຈາກ​ການ​ວິ​ເຄາະກິດຈະ​ກໍາ​ຂອງສີ່​ງທີ່​ມີ​ຊີວິດ​ຢູ່ບໍລິເວນດິນໃກ້ ກັບຮາກຂອງພືດພົບວ່າ ມີຈຸລະຊີບອາໃສຢູ່ຫຼາຍຊະນິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ Actinomycetes, Pseudomonad fluorescent, ເຊື້ອຣາ​ທີ່​ພົບ​ມີ​ຄວາມ​ສໍາພັນ​ກັບ​ການ​ເກີດ​ພະຍາດ​ເຊີ່ງ​ສະ​ແດງ​ໃຫ້​ເຫັນ​ວ່າ ການ​ນໍາ​ໃຊ້​ຂີ້ສັດ​ໃນ​ການ​ປູກ​ພືດ​ແມ່ນ​ສາມາດ​ຫຼຸດຜ່ອນການ​ເກີດ​ພະຍາດກັບຕົ້ນພືດ​ໄດ້ (Aryantha, et al., 2000) ແລະ Vawdrey, ​et al., (2004) ໄດ້ສືກສາການ​ປູກໝາກຮຸ່ງ​ຢູ່​ເທິງຄູ ​ໂດຍໃຊ້​ຜ້າ​ຢາງພຼາດຕິກ​ປົກ​ຄຸມໜານປູກ ​​ເພື່ອ​ຄວບ​ຄຸມພະ​ຍາດ​ຮາກ​ເນົ່າຂອງໝາກຮຸ່ງ​ ທີ່​ເກີດ

ຈາກເຊື້ອຣາ P. palmivora ເຫັນ​ວ່າຕົ້ນຮຸ່ງ​ທີ່​ປູກຢູ່​​ເທິງຄູສູງ 0,75 ​ແມັດ ​ແມ່ນ​ສາມາດ​ປ້ອງ​ກັນ​ພະຍາດ​ຮາກ​ເນົ່າຂອງຕົ້ນໝາກຮຸ່ງ​ທີ່​ເກີ​ດຈາກ​ເຊື້ອຣາ P. palmivora ​ໄດ້​ປະມານ ​38,4%  ຕໍ່ມາໄດ້​​ມີການສືກສາຫຼັກການປ້ອງກັນ ແລະ ກໍາຈັດ​ພະຍາດ​ພືດ​ທີ່​ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອຣາ​ ໃນ​ສະກຸນ Phytophthora ​ ​ ເຫັນວ່າ ຫຼັກການ​ສໍາຄັນ​ໃນ​ການ​ຈັດການ​ເຊື້ອຣາ​ສະກຸນ Phytophthora ​ແມ່ນພື້ນທີ່​ປູກ​ຕ້ອງລະບາຍ​ນໍ້າ​ໄດ້​ດີ, ມີ​ລະ​ບົບໃຫ້​ນໍ້າ​ທີ່​ດີ, ປັບປຸງ​ດິນ​ໃຫ້​ມີ​ຄວາມ​ອຸດົມສົມບູນ, ນໍາ​ໃຊ້​ພັນ​ຕ້ານທານ, ນໍາ​ໃຊ້​ການ​ປ້ອງ​ກັນ​ພືດ​ແບບ​ຊີວະ​ວິທະຍາ ​ແລະ ນໍາ​ໃຊ້​ສານ​ເຄມີ​ຄວບ​ຄຸມ (Drenth, A., David, I.G., 2004). ​ ການສືກສາ​​ການນໍາ​ໃຊ້ Phosphonate ຄວບ​ຄຸມ​ພະຍາດ Phytophthora patch canker  ຂອງຕົ້ນຖົ່ວລຽນ ທີ່​ປະ​ເທດ​ຟິລິປິ​ນ ພົບວ່າຢາເຄມີ Phosphonate ຫຼື PO₃ ​ແມ່ນ​​ເປັນຢາ​ເຄມີ​ກຸ່ມຫນື່ງທີ່​​ເປັນ​ຢາຂ້າ​ເຊື້ອຣາ (Fungicide) ເຊິ່ງສາມາດ​ຂ້າ​ເຊື້ອຣາໃນ​ຕະກຸນ Peronosporales ​ແລະ Pythiiales, ຢາເຄມີ​ດັ່ງກ່າວ​ປະກອບ​ດ້ວຍພວກ​ເກືອ​ຕ່າງໆ ​ເຊັ່ນ: Na, Mg, Cu, Zn, Al ຂອງ Phosphorus acid ​ແລະ ມີ​ສ່ວນ​ປະສົມ​ພື້ນຖານ​ຂອງ Mono di-Potasium Phosphonate, ຈາກ​ການ​ສືກກສາ​ພົບ​ວ່າ ການ​ນໍາ​ໃຊ້ Potasium Phosphonate 1g ຕໍ່ນໍ້າ 1 ລິດ ​ແມ່ນ​ຈະ​ສາມາດ​ຢັບ​ຢັ້ງການ​ເພີ່ມ​ປະຊາກອນ​ຂອງ​ເຊື້ອຣາ P. cinnamomi​  (Aryantha and David, I.G., 2004) ແລະ ​ການ​ສືກສາການ​ກໍາຈັດ​ພະຍາດ Phytophthora patch canker ​​ທີ່ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອຣາ  P. palmivora ​ໂດຍ​ນໍາ​ໃຊ້ຢາ Phosphonate ​ເຫັນ​ວ່າ​ ພະຍາດ​ດັ່ງກ່າວ​ສາມາດ​ຄວບ​ຄຸມ​ໄດ້​ ໂດຍການ​ສັກ Phosphonate ​ໃສ່​ລໍາຕົ້ນຂອງຕົ້ນຖົ່ວລຽນ 16 g ຕໍ່ຕົ້ນ​ເຮັດ​ໃຫ້​ພະຍາດຫຼຸດລົງ ​ແລະ ຜົນ​ຜະລິດ​ຈະ​ເພີ່ມ​ຂື້ນ​, ການ​ນໍາ​ໃຊ້​ວິທີ​ການ​ສັກຢາດັ່ງກ່າວນັ້ນຈະ​ມີຄ່າ​ໃຊ້​ຈ່າຍໜ້ອຍກວ່າ​ໃຊ້​ວິທີ​ການ​ພົ່ນຢາ​ໃສ່​ຕົ້ນຖົ່ວລຽນ (Cyril, B., et al., 2012)​.  

ສໍາລັບການສືກສາໃນປະເທດລາວເຫັນວ່າ ຂໍ້​ມູນ​ຂອງການ​ສືກສາພະຍາດ​ພືດໃນ ສປປ ລາວ​ ​ແມ່ນ​ຍັງ​ມີ​ໜ້​ອຍ​ ຖ້າ​ສົມທຽບ​ໃສ່​ກັບບັນດາປະ​ເທດ​ໃນເຂດ​ອາຊີ​ຕາ​ເວັນ​ອອກສຽງ​ໃຕ້​ເຊັ່ນ: ປະ​ເທດ​ໄທ, ຫວຽດນາມ, ອິນ​ໂດ​ເນ​ເຊຍ, ມາ​ເລ​ເຊຍ ​ແລະ ປະ​ເທດ​ອື່ນໆ. ການ​ສືກສາ​ພະຍາດ​ພືດ​ກໍ່​ໄດ້​ເລີ່​ມທີ່​ສູນ​ປ້ອງ​ກັນ​ພືດ, ກົມປູກຝັງ ​ແລະ ມະຫາວິທະຍາ​ໄລ​ແຫ່ງ​ຊາດ​ ເຊິ່ງມີລາຍລະອຽດດັ່ງນີ້: Chittarath, et al., (2011) ໄດ້​​ສືກສາການລະບາດ​ພະຍາດ​ຂອງຕົ້ນຖົ່ວ ລຽນພົບວ່າ ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອຣາ P. palmivora ເຊີ່ງເປັນ​ບັນຫາ​ຂອງ​ຊາວ​ກະສິກອນ​ຢູ່​ເຂດ ​ເມືອງ​ບາ​ຈຽງ ​ແລະ ​ເມືອງ​ປາກ​ຊ່ອງ​ ແຂວງ​ຈໍາປາ​ສັກ. Magarey, et al., (2011) ​ໄດ້​ສໍາ​ຫຼວດ ​ແລະ ເກັບ​ກໍາ​ຂໍ້​ມູນ​ສະພາບ​ການລະບາດ​ພະຍາດ​ຂອງ​ອ້ອຍ​ເຫັນວ່າ ເປັນພະຍາດ​ໃບ​ຂາວທີ່​ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້ອ​ໄຟ​ໂຕຼພຼາດມາ, ພະຍາດ​ດັ່ງກ່າວ​ແມ່ນ​ສົ່ງ​ຜົນ​ກະທົບ​ຕໍ່ຊາວ​ກະສິກອນ​ປູກ​ອ້ອຍ ທີ່​​ເມືອງ​ໄຊ​ບູລີ ​ແລະ ​ເມືອງ​ອາດ​ສະພັງ​ທອງ ແຂວງ​ສະຫວັນ​ນະ​ເຂດ ແລະ Vongphachan, et al., (2011) ​ໄດ້​ສືກສາ​ຫາ​ສາຍ​ເຫດການ​ຕາຍ​ຂອງຕົ້ນໝາກນາວ ​ແລະ ໝາກກ້ຽງ ​ເຊິ່ງ​ພະຍາດ​ດັ່ງກ່າວ​ແມ່ນພະຍາດ Huanglongbinh ທີ່​ມີ​ສາຍ​ເຫດ​ມາ​ຈາກ​ເຊື້ອ​ແບັກ​ທີ​ເລຍ ທີ່​ເມືອງ​ວັງ​ວຽງ ແຂວງວຽງຈັນ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ Songvilay, et al., (2013) ​ໄດ້​ສືກສາການບົ່ງມະຕິການຕາຍຂອງຕົ້ນໝາກຖົ່ວຝັກ​ຍາວ​ພົບວ່າ ເປັນພະຍາດ​ເຫງົ້າເນົ່າ​ທີ່​ເກີດ​ຈາກ​ເຊື້​ອຣາ Sclerotium rolfsii ຕໍ່ມາ Phengsintham, et al., (2013) ​ສືກສາ​ເຊື້ອຣາ Cercosporiod fungi ​ໃນ​ລາວ​ ​ແລະ ​ໄດ້ລົງຕີພີມໃນວາລະສານ 113 ຊະນິດ ​ແລະ 16 ​ຊະນິດ​​ເປັນ​ຊະນິດ​ພັນ​ໃໝ່.