ຄວາມຮູ້ພື້ນຖານກ່ຽວກັບພືດກັນຊາ

ໂດຍ: ສາດສະດາຈານ ດອກເຕີ ຊະຍັນ ພິເຊຍສູນທອນ, ຣາດສະບັນດິນ

ວິທະຍາໄລການແພດທາງເລືອກ ມະຫາວິທະຍາໄລ ຣາດສະພັດກະເສມ ແລະ ສຳນັກວິທະຍາສາດ ຮາສບັນດິດສະພາ

ພືດກັນຊາ

ຊື່ວິທະຍາສາດ: Cannabis sativa L.

ວົງ Cannabaceae

ຊື່ສາມັນ:

• cannabis,
• hemp, Indian hemp,
• ganja
• marihuana, marijuana

ສານສຳຄັນຄື ສານກຸ່ມແຄນນາບີນອຍ

• r⁹ - tetrahydrocannabinol (Δ⁹-THC)
• cannabidiol (CBD)
• cannabinol (CBN)
• cannabigerol (CBG)
• ອື່ນໆເຊັ່ນສານກຸ່ມເທີຟິນນອຍໂປຣຕິນ

ລັກສະນະພືດສາດພື້ນບ້ານຂອງພືດກັນຊາ

• ການໃຊ້ປະໂຫຍດຈາກກັນຊາຕັ້ງແຕ່ຍຸກຫີນໃຫມ່ (Neolithic Age) ທີ່ເກາະໄຕ້ຫວັນ
• ລັດທິຮິນດູ ແລະ ພຸດທະສາດສະໜານິກາຍຕັນຕຣະ ມີການໃຊ້ຊໍ່ດອກ ແລະຢາງກັນຊາໃນການ ຊ່ວຍໃຫ້ເກີດ ສະມາທິ ແລະ ສາມາດ ສື່ສານກັບວິນຍານໄດ້
• ປະມານ 5000 ປີກ່ອນ (ເສີນໜົງ (Shennong)’
• ເທບພະເຈົ້າຊາວນາ
• ຈົດບັນທຶກປະໂຫຍດຂອງສະຫມຸນໄພ
• ກັນຊາໃຊ້ບຳບັດ
• ຄວາມເມື່ອລ້າ (fatigue)
• ໂລກຂໍ້ອັກເສບ (rheumatism) 
• ໄຂ້ມາລາເຣຍ
• ສາດການແພດແຜນຈີນ
• ແກ່ນກັນຊາ
• ເພີ່ມຄວາມຊຸ່ມຊື່ນໃຫ້ລຳໃສ້ ບຳບັດອາການເຈັບທ້ອງ ແບບ ອຸຈະລະແຂງ(ຂີ້ແຂງ) ເຫດນ້ຳໃນຮ່າງກາຍນ້ອຍ ຫລື ເລືອດພ່ອງ ມັກໃຊ້ກັບຜູ້ສູງອາຍຸ

(Shennong)

Chinese Medical Identification

• ຊາອີຢິບ ໃຊ້ກັບສະຕີເພື່ອ
• ລົດອາການປວດ
• ປັບອາລົມ
• ຊາວໂຣມັນ ໃຊ້ຮາກກັນຊາເພື່ອ
• ລົດອາການປວດ
• ຊາດອື່ນໆ
• ເຊັ່ນ ກຣີກ ຝຣັງເສດ ແລະ ອາຣັບ

ພາບຫລັກຖານການໃຊກັນຊາໃນອີຢິບ

• ໃນຍຸກ່ອນອານານິຄົມ ເປັນຍຸກທີ່ກັນຊາເປັນທີ່ຮູ້ຈັກກັນຫລາຍທົ່ວໄປ ທົ່ວທະວິບຢູໂຣບ
• ແພດຊາວໂປຕຸເກດ ໄດ້ບັນທຶກລິດຂອງກັນຊາໃນອິນເດຍວ່າ
• ເຮັດໃຫ້ເຄີບສຸກ
• ເຮັດໃຫ້ສະຫງົບ
• ກະຕຸ້ນການຍ່ອຍອາຫານ
• ເຮັດໃຫ້ປະສານຫລອນ
• ກະຕຸນກຳຫມັດ

ພາບຍຸກການລ່າອານານິຄົມ

• ການແພດອາຍຸຮະເວດຂອງອິນເດຍ

        ໃຊ້ໃບກັນຊາແຫ້ງ ເປັນເຄື່ອງຢາ

        Vijaya, Bhanga, Kanja, Charas

        ສູບຕຳຫລັບ ທີ່ມີສ່ວນປະສົມຂອງກັນຊາ ທີ່ສຳຄັນຄື:

• Jatiphaladi Curna
• Madadananda Modaka
• ໂຣກກ່ຽວກັບທາງເດີນອາຫານ
• ນອນບໍ່ຫລັບ
• ຖອກທ້ອງສຽບພັນ

ເອກະສານຢັ້ງຢືນທາງການແພດອິນເດຍ

ຜະລິດຕະພັນຈາກພືດກັນຊາ

1. ມາຣີຮົວນາ (marihuana, marijuana) ເປັນຜະລິດຕະພັນທີ່ໄດ້ຈາກການນຳເຮືອນຊໍ້ດອກຕົ້ນແມ່ (ກະຫລີກັນຊາ) ມາຕາກໃຫ້ແຫ້ງແລ້ວບົດເປັນຜົງຫຍາບ
2. ກັນຊາ (ganja) ເປັນຜົງຫຍາບຂອງດອກ ຫມາກ ຫລື ໃບແຫ້ງ ນຳມາອັດເປັນແທ່ງ ຫລື ແຜ່ນບາງ
3. ແບງ (bhang ຫລື bang) ເປັນຜົງຫຍາບຂອງໃບກັນຊາ ອາດມີຊໍ່ດອກຜູ້ ຫລື ຊໍ່ດອກແມ່ປົນມາເລັກນ້ອຍ ຈັດເປັນຜະລິດຕະພັນຄຸນນະພາບຕ່ຳ
4. ແຮຊິສ (hashish) ຫລື ຊາຣາສ (charas) ເປັນຢາງກັນຊາທີ່ກຽມໄດ້ຈາກການນຳກະຫລີກັນຊາມາໃສ່ໄວ້ໃນຖົງຜ້າ ໃຊ້ໄມ້ທຸບໃຫ້ຢາງໄຫລອອກມາ ແລ້ວຈຶ່ງຂູດຢາງອອກຈາກຖົງຜ້າ ຊະນິດນີ້ຈັດເປັນຜະລິດຕະພັນທີ່ມີຄວາມແຮງສູງ

ແຮຊິສ (hashish)

ມາຣີຮົວນາ (marihuana, marijuana)

ການຈັດອັນດັບຂອງກັນຊາ

ອີງຕາມຂໍ້ມູນ ທີ່ຂື້ນບັນຊີ ຈາກເວັບໃຊ້ The Plant List ທີ່ລວບລວມພືດ ທີ່ມີໃນໂລກທຸກສະນິດ, ສາຍພັນ ໄວ້ໃນນີ້ ແລະໄດ້ຈັດພືດກັນຊາໄວ້ດັ່ງນີ້:

ການຈຳແນກກັນຊາ ຕາມລັກສະນະທາງພືດສາດ

• ການແບ່ງກຸ່ມຕາມລັກສະນະທາງພືດສາດ
• ຄວາມສູງ ຮູບຮ່າງຂອງໃບ ຄວາມຫນາຂອງໃບ

ຄວາມແຕກຕ່າງຂອງກຸ່ມ

ລະຫວ່າງ ກັນຊາກຸ່ມ sativa-type ແລະ indica-type

ກຸ່ມ	sativa-type	indica-type
ເຂດກະຈາຍພັນທີ່ແລກ	ທົ່ວໄປ (ເຂດອາຊີໃຕ້)	ສະເພາະ (ອັບການິດສະຖານ, ປາກິດສະຖານ, ແຖບຕາເວັນຕົກສຽງເຫນືອຂອງອິນເດຍ
ການປັບຕົວຕາມລະດູການ	ຂ້ອຍຂ້າງດົນ (late-maturing) ຫລາຍຄັ້ງໃນພາກພື້ນເຄີ່ງຮ້ອນ	ຂ້ອນຂ້າງໄວ (early-maturing) ປັບຕົວໃນພາກພື້ນທີ່ຫນາວ ແລະ ແຫ້ງແລ້ງ
ຄວາມສູງ	2-4ແມັດ	1-2ແມັດ
ລັກສະນະນິໃສ	ກິ່ງກ້ານແຜ່ກະຈາຍ (ປ້ອງຍາວ) ບໍ່ຫນ້າແຫນ່ຕາຫ່າງ	ເປັນພຸ່ມ (ປ້ອງສັ້ນ)ຄ້າຍຮູບກ້ວຍ ແນ່ນ ຕາຖີ່
ຄວາມກວ້າງຂອງໃບຍ່ອຍ	ໃບແຄບ	ໃບກວ້າງ
ຄວາມເຂັ້ມຂອງສີໃບ	ສີຂຽວອ່ອນ	ສີຂຽວເຂັ້ມ
ກິ່ນ	ມີກິ່ນຫອມຂອງ (sweet)	ກິ່ນບໍ່ຫອມ (sour & acrid)
ປະລິມານ CBD	ພົບມີຫນ້ອຍ ຫລື ບໍ່ພົບເລີຍ	ພົບໃນປະລິມານຫລາຍ
ຜົນຕໍ່ຈິດປະສາດ	ເຮັດໃຫ້ເຄີ້ມ ມີຄວາມສຸກ	ເຮັດໃຫ້ສະຫງົບ, ຜ່ອນຄາຍຮ່າງກາຍ ເຮັດໃຫ້ຂີ້ຄ້າຍ

ການຈຳແນກກັນຊາຕາມລັກສະນະທາງພັນທຸກຳ ການໃຊ້ປະໂຫຍດ ແລະ ປະລິມານສານກຸ່ມ ແຄນນາບີນອຍ

1. ກັນຊາທີ່ໃຫ້ເສັ້ນໃຍ (hemp) ທີ່ປູກໃນອາຊີຕາເວັນຕົກ ແລະ ຢູໂຣບ ພົບTHC ມີປະລິມານນ້ອຍ ແຕ່ກັບພົບ CBD ໃນປະລິມານສູງ
2. ກັນຊາທີ່ໃຫ້ເສັ້ນໃຍ (hemp) ທີ່ປູກໃນອາຊີຕາເວັນອອກສະເພາະຈີນ ມີ THC ມີປະລິມານນ້ອຍ ເຖິງປານກາງ ແຕ່ກັບພົບ CBD ໃນປະລິມານສູງ
3. ກັນຊາ (marijuana) ທີ່ປູກທົ່ວໄປແຖບອາຊີໃຕ້ ແລະ ກາງ ມີ  THC ປະລິມານສູງຫລາຍ (ຊື່ການຄ້າຂອງກັນຊາຊະນິດນີ້ຄື sativa-type)
4. ກັນຊາ (marijuana) ທີ່ປູກທົ່ວໄປແຖບອາຊີໃຕ້ ໂດຍສະເພາະ ອັບການິດສະຖານ ແລະ ປະເທດໃກຄຽງ ມີ THC  ແລະ CBD ໃນປະລິມານສູງເທົ່າໆກັນ (ຊື່ການຄ້າຂອງກັນຊາຊະນິດນີ້ຄື indica-type)
5. ກັນຊາທີ່ໃຫ້ເສັ້ນໃຍ (hemp) ຊຶ່ງເກີດຈາກການປະສົມຂ້າມສາຍພັນຂອງກຸ່ມ 1 ແລະ 2
6. ກັນຊາທີ່ໃຊ້ຊະນິດອອກລິດຕໍາຈິດປະສາດ (marijuana) ເຊິ່ງເກີດຂາກຜົນຂ້າມສາຍພັນຂອງກຸ່ມ 3 ແລະ 4

(ຍັງມີຕໍ່)................