ຫຼັກການຂອງລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້

ກະສິກໍາປ່າໄມ້ເປັນຍຸດທະສາດ ຫຼື ວິທີການຈັດການຮູບແບບການນໍາໃຊ້ປະໂຫຍດ ທ່ີດິນຢ່າງປະສົມປະສານລະຫວ່າງອົງປະກອບຫຼັກດ້ານປ່າໄມ້ (ໄມ້ຢືນຕົ້ນ), ພືດລົ້ມລຸກ ຫຼື ພືດຊັ້ນລຸ່ມ ແລະ ສັດລ້ຽງໃນພື້ນທ່ີນ່ຶງໆ ໃນເວລາດຽວກັນ ຫຼື ສະລັບປ່ຽນກັນໄປເພ່ືອໃຫ້ ໄດ້ຜົນຜະລິດເພີ້ມຂື້ນຢ່າງສະໝ່ໍາສະເໝີ ແລະ ຕ່ໍເນ່ືອງໂດຍຄໍານຶງເຖິງຄວາມຊໍານານ ແລະ ການຍອມຮັບ ເພ່ືອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຊາວກະສິກອນ ຫຼື ຜູ້ປະກອບການທຸລະກິດ. ໃນປະຈຸ ບັນ ລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ກໍາລັງເປັນລະບົບທ່ີມີບົດບາດ ສໍາຄັນ ແລະ ມີສະມັດຕະພາບສູງທ່ີຈະນໍາໄປປະຕິບັດ ຫຼື ນໍາໃຊ້ເຂົ້າໃນການພັດທະນາ ຊົນນະບົດເພ່ືອແກ້ໄຂຄວາມຂາດແຄນກ່ໍຄືຄວາມທຸກຍາກຂອງປະຊາຊົນໃນຊົນນະບົດເຊ່ັນ: ຂາດແຄນອາຫານ, ຂາດແຄນໄມ້ເພ່ືອໃຊ້ສອຍໃນຄອບຄົວ, ຂາດແຄນພືດອາຫານສໍາລັບ ສັດລ້ຽງ ຕະຫຼອດຈົນເຖິງການແກ້ໄຂບັນຫາກ່ຽວກັບທ່ີດິນເຊ່ັນ: ປ່າໄມ້ເສ່ືອມໂຊມ, ດິນ ຂາດຄວາມອຸດົມສົມບູນ, ປ່າໄມ້ຖືກບຸກລຸກທໍາລາຍ ລວມທັງບັນຫາວັດຊະພືດແກ້ງແຍ້ງ,  ໂລກແລະແມງໄມ້ລະບາດເປັນຕົ້ນ.

ຢ່າງໃດກ່ໍຕາມ ວິທີການກະສິກໍາປ່າໄມ້ຫາກມີວິທີການເລືອກ ແລະ ອອກແບບ ຕະຫຼອດຈົນການຈັດການທ່ີບ່ໍເໝາະສົມຍ່ອມເຮັດໃຫ້ປະສິດທິພາບຂອງລະບົບກະສິກໍາ ປ່າໄມ້ລົດລົງໂດຍສະເພາະເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດທາງດ້າການກະເສດຕົກຕ່ໍາລົງ ແລະ ບ່ໍຢືນ ຍົງ. ແຕ່ຖ້າມີການຈັດການທ່ີເໝາະສົມແລ້ວ ລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ຈະຊ່ວຍເພ່ີມຜົນຜະລິດ ໄດ້ຢ່າງສະໝ່ໍາສະເໝີຕະຫຼອດໄປ ທັງນີ້ເນ່ືອງຈາກລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ນັ້ນ ຕົ້ນໄມ້ຢືນຕົ້ນ ແລະ ພືດກະສິກໍາທ່ີປູກຄວບກັນນັ້ນຈະມີປະຕິກິລິຍາທາງນິເວດວິທະຍາຊ່ຶງກັນ ແລະ ກັນ (ecological interaction) ຊ່ຶງມີທັງການພົວພັນທາງດ້ານລົບເຊ່ັນ: ມີການຍາດແຍ່ງທາດ ອາຫານ ແລະ ແສງສະຫວ່າງຕົ້ນໄມ້ກັບພືດກະສິກໍາ ແລະ ມີທັງການພົວພັນດ້ານບວກ ເຊ່ັນ: ຕົ້ນໄມ້ຊ່ວຍໃຫ້ດິນດີຂື້ນເຊ່ັນ: ໃບໄມ້ທ່ີລ່ົນລົງເມ່ືອຜຸລະລາຍກ່ໍຈະກາຍເປັນອິນຊີວັດຖຸ ທ່ີທັບຖົມຢູ່ໃນດິນ, ຕົ້ນໄມ້ຊ່ວຍເກັບກັກທາດອາຫານໄວ້ບ່ໍໃຫ້ຖືກຊະລ້າງໄປກັບນໍ້າ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ເກີດການໝູນວຽນຂອງທາດອາຫານອີກດ້ວຍ, ຖ້າເປັນຕົ້ນໄມ້ທ່ີສາມາດຢຶດທາດ ໄນໂຕຼເຈນໄດ້ກ່ໍຈະຊ່ວຍເພ່ີມຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງດິນຂື້ນ.

ຢ່າງໃດກ່ໍຕາມ ວິທີການກະສິກໍາປ່າໄມ້ຫາກມີວິທີການເລືອກ ແລະ ອອກແບບ ຕະຫຼອດຈົນການຈັດການທ່ີບ່ໍເໝາະສົມຍ່ອມເຮັດໃຫ້ປະສິດທິພາບຂອງລະບົບກະສິກໍາ ປ່າໄມ້ລົດລົງໂດຍສະເພາະເຮັດໃຫ້ຜົນຜະລິດທາງດ້າການກະເສດຕົກຕ່ໍາລົງ ແລະ ບ່ໍຢືນ ຍົງ. ແຕ່ຖ້າມີການຈັດການທ່ີເໝາະສົມແລ້ວ ລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ຈະຊ່ວຍເພ່ີມຜົນຜະລິດ ໄດ້ຢ່າງສະໝ່ໍາສະເໝີຕະຫຼອດໄປ ທັງນີ້ເນ່ືອງຈາກລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ນັ້ນ ຕົ້ນໄມ້ຢືນຕົ້ນ ແລະ ພືດກະສິກໍາທ່ີປູກຄວບກັນນັ້ນຈະມີປະຕິກິລິຍາທາງນິເວດວິທະຍາຊ່ຶງກັນ ແລະ ກັນ (ecological interaction) ຊ່ຶງມີທັງການພົວພັນທາງດ້ານລົບເຊ່ັນ: ມີການຍາດແຍ່ງທາດ ອາຫານ ແລະ ແສງສະຫວ່າງຕົ້ນໄມ້ກັບພືດກະສິກໍາ ແລະ ມີທັງການພົວພັນດ້ານບວກ ເຊ່ັນ: ຕົ້ນໄມ້ຊ່ວຍໃຫ້ດິນດີຂື້ນເຊ່ັນ: ໃບໄມ້ທ່ີລ່ົນລົງເມ່ືອຜຸລະລາຍກ່ໍຈະກາຍເປັນອິນຊີວັດຖຸ ທ່ີທັບຖົມຢູ່ໃນດິນ, ຕົ້ນໄມ້ຊ່ວຍເກັບກັກທາດອາຫານໄວ້ບ່ໍໃຫ້ຖືກຊະລ້າງໄປກັບນໍ້າ ແລະ ຊ່ວຍໃຫ້ເກີດການໝູນວຽນຂອງທາດອາຫານອີກດ້ວຍ, ຖ້າເປັນຕົ້ນໄມ້ທ່ີສາມາດຢຶດທາດ ໄນໂຕຼເຈນໄດ້ກ່ໍຈະຊ່ວຍເພ່ີມຄວາມອຸດົມສົມບູນຂອງດິນຂື້ນ. ສາມາດປະຕິບັດເອງໄດ້ ເປັນສ່ິງສໍາຄັນຢ່າງຍ່ິງໃນການນໍາເອົາລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ໄປໃຊ້ ຢ່າງເໝາະສົມຕ່ໍໄປ.

ໂດຍສະຫຸຼບແລ້ວ ແນວຄວາມຄິດໃນການກໍານົດຮູບແບບລະບົບກະສິກໍາປ່າໄມ້ເພ່ືອ ນໍາໄປປະຕິບັດນັ້ນມີຫຼັກການທ່ີສໍາຄັນ 3 ປະການຄື: ການໃຫ້ຜົນຜະລິດຂອງລະບົບ, ຄວາມຖາວອນຂອງລະບົບ ແລະ ການຍອມຮັບລະບົບຂອງຊາວກະຊິກອນ.