ກົງຫັນ Turbine ແລະ ວິ​ທີ​ການ​ເລືອກ​ກົງ​ຫັນ ຢ່າງ​ຖືກວິ​ທີ

1)    ກົງຫັນ Turbine

ເປັນອຸປະກອນທີ່ສຳຄັນ ທີ່ເຮັດຫນ້າທີ່ຮັບນ້ຳຈາກທໍ່ສົ່ງນ້ຳປ່ຽນເປັນພະລັງງານກົນ ຂັບເຄື່ອນກົງຫັນນ້ຳ ເຊິ່ງຕໍ່ເຂົ້າ ກັບເຄື່ອງກຳເນີດໄຟຟ້າ ກົງຫັນໄຟຟ້າຈຳແນກອອກເປັນປະເພດໃຫຍ່ໆ ໄດ້ 2 ປະເເພດຄື:

10.1)     ກົງຫັນແບບແຮງກະແທກ ຫລື ແຮງຍູ້ (Impulse Turbine) ເປັນກົງຫັນທີ່ຫມູນໂດຍອາໃສແຮງສີດຂອງນ້ຳຈາກທໍ່ສົ່ງນ້ຳທີ່ຮັບນ້ຳຈາກບ່ອນສູງ ຫລື ເສົານ້ຳສູງ ໄຫລລົງມາຕາມທໍ່ທີ່ ລົດຂະຫນາດມາຍັງຫົວສີດກະທົບກັບກົງຫັນໃຫ້ຫມູນ ແລະ ຕໍ່ແກນກັບເຄື່ອງກຳເນີດໄຟຟ້າຜະລິດໄຟຟ້າອອກໄປກົງຫັນ ແບບກະແທກ (ແຮງກະທົບຫລືແຮງູຍູ້) ແບ່ງເປັນ 3 ຊະນິດຄື:

(1). ແບບໃຊ້ກັບຫົວສີດນ້ຳຕ່ຳກຳລັງການຜະລິດນ້ອຍໃຊ້ແບບ Poncelet Wheel

 

ຮູບທີ  40: ແບບໃຊ້ກັບຫົວສີດນ້ຳຕ່ຳກຳລັງການຜະລິດນ້ອຍໃຊ້ແບບ Poncelet Wheel

(2). ແບບໃຊ້ກັບເສົານ້ຳປານກາງ ໃຊ້ແບບເທີໂກ່ (Turgo Type)

ຮູບທີ 42:ໃຊ້ແບບເທີໂກ່ (Turgo Type)

              (3). ແບບໃຊ້ກັບເສົານ້ຳສູງ ກໍາລັງຜະລິດຫລາຍ ໃຊ້ແບບເພລຕັນ (Pelton Type)

 

 

ຮູບທີ 43: ແບບເພລຕັນ (Pelton Type)

10.2) ກົງຫັນແບບແຮງສະທ້ອນ (Reaction Turbine) ເປັນກົງຫັນທີ່ຫມູນໂດຍໃຊ້ແຮງດັນຂອງນ້ຳທີ່ເກີດຈາກຄວາມຕ່າງລະດັບຂອງນ້ຳດ້ານຫນ້າ ແລະ ດ້ານທ້າຍຂອງກົງຫັນ ກະທຳຕໍ່ໄບພັດລະດັບດ້ານທ້າຍນ້ຳຈະສູງກວ່າລະດັບເທິງຂອງປາຍທໍ່ປ່ອຍນ້ຳອອກສະເໝີກົງຫັນສະນິດນີ້ເຫມາະກັບ ອ່າງ ເກັບນ້ຳທີ່ມີຄວາມສູງປານກາງແລະຕ່ຳກົງຫັນແຮງດັນສະທ້ອນແບ່ງເປັນ 4 ແບບຄື:

(1). ກົງຫັນຟຣານຊິສ (Francis Turbine) ເປັນກົງຫັນທີ່ໃຊ້ການໄຫລຊ້າຂອງປະລິມານນ້ຳໃນໃບພັດເປັນແບບແສກ ແລະ ໄຫລອອກຂະຫນານກັບແກນເຊິ່ງສະແດງ ວ່າມີການປ່ຽນທິດທາງການໄຫລໃນຂະນະຜ່ານໃບພັດ ກົງຫັນຟຣານຊີສ ມີທັງແກນນອນ ແລະ ແກນຕັ້ງ

 

ຮູບທີ 44: ກົງຫັນຟຣານຊິສ(Francis Turbine)

 

(2). ກົງຫັນເດເຣຍ (Deriaz Turbine)ຫລື ກົງຫັນແບບທີ່ມີການໄຫລຂອງທິດທາງສະຫລຽງກັບມູມແກນ ກົງ ຫັນແບບນີ້ໃຊ້ກັບກໍລະນີມີເສົານ້ຳສູງສ່ວນຂອງໃບພັດຈະເຄື່ອນທີ່ໄດ້ເມື່ອມີນ້ຳໄຫລຜ່ານ ແລະ ມີລັກຄ້າຍໆກັບ ກົງຫັນ ຟຣານຊີສ

 

ຮູບທີ 45: ກົງຫັນເດເຣຍ (Deriaz Turbine)

          (3). ກົງຫັນຄາປານ (Kaplan Turbine)     ຫລືກົງຫັນແບບໃບພັດນ້ຳຈະໄຫລຜ່ານໃບພັດໃນທິດທາງຂະຫນານກັບແກນຂອງກົງຫັນໃຊ້ກັບງານທີ່ມີເສົານ້ຳຕ່ຳ ໃບພັດ ຂອງກົງຫັນຄາປານເປັນກົງຫັນທີ່ສາມາດປັບໄດ້ຕາມມູມຂອງໃບພັດໂດຍອັດຕະໂນມັດຕາມແຮງອັດ ຫລື ແຮງສີດແຮງນ້ຳ ໂດຍຈະສຳພັດກັບຄວາມແຮງທີ່ຫົວສີດນ້ຳ

 

ຮູບທີ 46: ກົງຫັນຄາປານ (Kaplan Turbine)

          (4).​ກົງຫັນນ້ຳແບບຄອສໂຟຣ (Cross-flow turbine)   ອັນດຽວກັນ Banki ເປັນກົງຫັນນ້ຳທີ່ເຮັດວຽກ ໂດຍໃຫ້ນ້ຳໄຫລຜ່ານກົງຫັນໃນແນວຂວາງກັບກົງຫັນ ຫລື ຕັ້ງສາກກັບແກນຂອງກົງຫັນ ນ້ຳທີ່ໄຫລຜ່ານກົງຫັນໄຫລອອກ ທາງດ້ານກົງກັນຂ້າມຈຶ່ງເອີ້ນວ່າ ຕອສໂຟຣ ຫນຶ່ງໃນຜູ້ພັດທະນາກົງຫັນສະນິດນີ້ເປັນຊາວອັງກິດຊື່ DONAT BANKI ດັ່ງນັ້ນກົງຫັນສະນິດນີ້ໃນຢູໂລບຈຶ່ງຮູ້ຈັກກັນໃນຊື່ Banki Turbineໃບພັດເປັນຮູບໂຄ້ງເພື່ອໃຫ້ສຳ​ມາດພັດກັບແນວ ນ້ຳໄຫລ ແລະ ຫົວສີດນ້ຳມີລັກສະນະເປັນລີ້ນບັງຄັບນ້ຳ(guide vane) ຂອງFrancis Turbine ຂໍ້ດີຂອງກົງ ຫັນແບບ ນີ້ຄື ປະສິດທີພາບຂອງກົງຫັນຂ້ອນຂ້າງຄົງທີ່ເມື່ອອັດຕາການໄຫລຜັນແປ ແລະ ມີລາຄາຖືກຄວາມສູງ ເສົານ້ຳຢູ່ລະຫວ່າງ 3-70 ແມັດກົງຫັນນ້ຳແບບນີ້ນິຍົມໃຊ້ງານກັບໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າພະລັງນ້ຳຂະໜາດນ້ອຍ ທີ່ມີປະລິມານການໄຫລເຂົ້າ ກົງຫັນບໍ່ຄົງທີ່

ຮູບທີ 47: ກົງຫັນນ້ຳແບບຄອສໂຟຣ (Cross-flow turbine)

ທີ່ມາຂໍ້ມູນ: ຄູ່ມືການພັດທະນາ ແລະ ການລົງທຶນໄຟຟ້າພະລັງນ້ຳ ກົມພັດທະນາພະລັງງານທົດແທນ ແລະອານຸລັກພະລັງງານ ກະຊວງພະລັງງານ(ປະເທດໄທ) ຫນ້າ 15-22

10.3)  ແນວທາງການພິຈາລະນາຄັດເລືອກກົງຫັນນໍ້າ

      ການເລືອກແບບຂອງກົງຫັນນ້ຳໃນຂັ້ນຕົ້ນພິຈາລະນາໄດ້ຈາກຄວາມສຳພັນຂອງຫົວສີດແລະກຳລັງຜະລິດຂອງກົງຫັນ ແບບ ຕ່າງໆ ແຕ່ຕ້ອງຄຳນຶງເຖິງຄວາມເຫມາະສົມທາງດ້ານເສດຖະກິດນຳໂດຍທົ່ວໄປກົງຫັນແບບຟຣານຊີສເພາະກໍ່ສ້າງໄດ້ ງ່າຍມີຄວາມເຊື່ອຖືສູງນິຍົມໃຊ້ກັນຫລາຍໃນກໍລະນີທີ່ມີຄວາມສູງເສົານ້ຳຫລາຍໂດຍທົ່ວໆໄປໃຊ້ແບບເພລຕອນ ແລະ ຖ້າຄວາມສູງເສົານ້ຳມີຕ່ຳຈະໄຊ້ແບບຄາປານ

ຂອບເຂດການດໍາເນີນງານຂອງກັງຫັນທີ່ແຕກຕ່າງກັນ

ໃນການເລືອກໃຊ້ເຄື່ອງກົງຫັນນ້ຳອາດເລືອກໃຊ້ແບບໃດໜຶ່ງກໍ່ໄດ້ ຊຶ່ງຈະນຳມາພິຈາລະນາປະກອບໄດ້ດັ່ງນີ້:
 

ກໍລະນີເສົານ້ຳສູງ: ເລືອກກົງຫັນ ເພລຕອນ ຫລື ຟຣານຊີສ ຄວາມພິຈາລະນາປະກອບຄື:

(1).ຄ່າລະດັບນ້ຳນອງທາງທ້າຍເຂື່ອນສູງກົງຫັນເພລຕັນບໍ່ສາມາດໃຊ້ຫົວສີດໃຕ້ລະດັບຂອງເຄື່ອງກົງຫັນໃຫ້

ເປັນປະໂຫຍດໄດ້

(2).ເມື່ອຕ້ອງການເດີນເຄື່ອງທີ່ມີໂຫລດຕໍ່ຢູ່ຫລາຍກົງຫັນເພລຕັນແບບໃຊ້ຫົວສີດຫລາຍອັນຈະໃຫ້ປະສິດ

ທິພາບຫລາຍກວ່າ

(3).ກົງຫັນຟຣານຊີສມີຄວາມໄວຮອບສູງແລະສາມາດປັບຄວາມໄວຕາມຂະຫນາດຂອງເຄື່ອງກຳເນີດໄປໄຟ້າ

ໄດ້ເຮັດໃຫ້ສາມາດເລືອກຊື້ເຄື່ອງກຳເນີດໄຟຟ້າທີ່ມີລາຄາຕ່ຳໄດ້

(4).ຖ້າທໍ່ສົ່ງນ້ຳມີຄວາມຍາວແລະລາດຊັດນ້ອຍ(ໄລຍະຮາບທາງນ້ຳໄຫລ)ຄວນໃຊ້ກົງຫັນເພລຕອນເພາະ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍ ໃນການກໍ່ສ້າງທໍ່ສົ່ງນ້ຳຕ່ຳເນື່ອງຈາກຄວາມດັນໃນເວລາປິດທໍ່ສົ່ງນ້ຳກະທັນຫັນທີ່ຕ່ຳ (Sudden ShutDown)

(5). ໃນ​ກໍ​ລະ​ນີ​ນ້ຳ​ໄຫລ​ຊ້າ​ມັກ​ຈະ​ນິ​ຍົມ​ໃຊ້​ກົງ​ຫັນ​ເພ​ລ​ຕອນເພາະ​ສາ​ມາດ​ກວດ​ສອບແລະບຳ​ລຸງ​ຮັກ​ສາ​ໃບ​ພັດ​ໄດ້​ງ່າຍ

(6). ກົງ​ຫັນ​ຟ​ຣານ​ຊີ​ສຈະ​ມີ​ຄ່າ​ກໍ່​ສ້າງ​ເຮືອນ​ຈັກ​ແພງກວ່າເພາະ​ຕ້ອງ​ໄດ້​ເພີ່ມ​ວຽກ​ຂຸດ​ຫລາຍກວ່າແຕ່​ລາ​ຄາ​ຂອງ​ກົງ​ຫັນ​ຟ​ຣານ​ຊີ​ສ​ຈະ​ຖືກກວ່າ​ເພ​ລ​ຕອນ

​ກໍລະ​ນີ​ຄວາມ​ສູງ​ເສົາ​ນ້ຳ​ຕ່ຳ: ​ການ​ເລືອກ​ກົ​ງ​ຫັນ​ຄາ​ປ​ຣານຫລືກົງ​ຫັນ​ຟ​ຣານ​ຊີ​ສ​ຄວນ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ຄື:

(1). ເມື່ອ​ເສົາ​ນ້ຳ​ມີ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ຕະ​ຫລອດ​ຄວນ​ເລືອກ​ກົງ​ຫັນ​ຄາ​ປ​ຣານ

(2). ກົງ​ຫັນ​ຄາ​ປານ​ຄວາມ​ໄວ​ສູງ​ເຮັດ​ໃຫ້​​ລາ​ຄາ​ຂອງ​ເຄື່ອງ​ກຳ​ເນີດ​ໄຟ​ຕ່ຳແຕ່​ຕ້ອ​ງ​ຫລຸດ​ລະ​ດັບ​ທໍ່​ປ່ອຍ​ນ້ຳ​ໃຫ້​ຕ່ຳ ​ເຊິ່ງ​ໃນ​ນີ້​ທໍ່​ນ້ຳ​ເຂົ້າ​ກົງ​ຫັນ​ຈະ​ຕ້ອງ​ໃຫຍ່​ຂື້ນຈຶ່ງ​ເຮັດ​ໃຫ້​ຄ່າ​ໃຊ້​ຈ່າຍ​ທາງ​ດ້ານ​ໂຍ​ທາ​ສູງ​ຂື້ນ

(3). ​ການ​ບຳ​ລຸງ​ຮັກ​ສາ​ກົງ​ຫັນ​ຟ​ຣານ​ຊີ​ສ​ງ່າຍແລະສະ​ດວກ​ເພາະ​ກໍ່​ສ້າງ​ແບບ​ງ່າຍໆ​ລາ​ຄາ​ຂອງ​ເຄື່ອງ​ກົງ​ຫັນ​ກໍ່​ຖືກກວ່າ​ກົງ​ຫັນ​ຄາ​ປ​ຣານ

ລວມ​ທັງ​ສາ​ມາດ​ພິ​ຈາ​ລະ​ນາ​ເບື້ອງ​ຕົ້ນ​ໃນ​ການ​ຄັດ​ເລືອກ​ຊະ​ນິດ​ຂອງ​ກົງ​ຫັນ​ນ້ຳ​ທີ່​ເຫມາະ​ສົມ​ດັ່ງ​ສະ​ແດງ​ໃນ​ກ​ຣາບ​ລຸ່ມ​ນີ້:

ເສັ້ນ​ສະ​ແດງ​ທີ 27: ການ​ຄັດ​ເລືອກ​ກົງ​ຫັນ​ໄຟ​ຟ້າ​ຂອງ​ໂຄງ​ການ