ແຂມ, ເຕັກ​ນິກ​ການ​ປູກ​ແຂມ

ຄວາມ​ຫມາຍ​ຂອງ​ແຂມ

ແຂມ ​ຊື້​ພາ​ສາ​ລາວ ຊື່​ພາ​ສາ​ອັງ​ກິດ​ເອີ້ນ​ວ່າ Tall reed, Khagra reed ມີ​ຊື​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ​ວ່າ Phragmites karka ເປັນ​ພຶດ​ທີ່​ຈັດ​ຢູ່​ໃນ​ຕະ​ກຸນ ຫຍ້າ (Poaceae) ມີ​ອາ​ຍຸ​ຫລາຍ​ລະ​ດູ ແລະ ທົນ​ຕໍ​ຄວາມ​ແຫ້ງ​ແລ້ງ​ໄດ້​ດີ ມັກ​ເກີດ​ເປັນ​ກຸ້ມ​ໃຫຍ່​ຕາມ​ພື້ນ​ທີ່​ພູມ​ພຽງ ຢູ່​ໄດ້​ທຸກ​ສະ​ພາບ​ພື້ນ​ທີ່​ທັງ​ພື້ນ​ທີ່​ນ້ຳ​ຂັງ ແລະ ແຫ້ງ​ແລ້ງ ເປັນ​ພຶດ​ທີ່​ເກີດ​ຂື້ນ​ຕາມ​ທີ່​ມະ​ຊາດ ມີ້​ເຫງົ້າ​ໃຫຍ່ ລຳ​ຕົ້ນ​ສູງ 2-3ມ ແຜ່ນ​ໃບ​ຊາ​ຫຍາບ ແຂງ ມ​ີ​ຂົນ​ແຂງ​ຄາຍ​ຫນາມ​ຕາມ​ລ່ຽມ​ໃບ ເວ​ລາ​ສຳ​ຜັດ​ຈຶ່ງ​ຮູ​້ສຶກ ໃບ​ຍາວ​ຮຽວ​ປາຍ​ໃບ​ແຫລມຄ້າຍ​ຄື​ກັບ​ໃບ​ເລົາ, ໃບ​ອ້ອຍ ໃບ​ຍາວ​ແຕ່ 30ຊມ-80ຊມ ແຕ່​ບາງ​ເຂດ​ທີ່​ພົບ​ເຫັນຕາມ​ທຳ​ມະ​ຊາດ ຍາວ​ເຖິງ 120ຊມ ໃບ​ກວ້າງ ແຕ່ 1-3ຊມ, ກາບ​ໃບ​ຫຸ້ມ​ຫໍ່​ລຳ​ຕົ້ນ​ມີ​ຂົນ​ຫຸ້ມ ຈະ​ອອກດອກ​ເປັນ​ຊໍ່ ທີ່​ປາຍຍອດ ດອກ​ສີ​ນ້ຳ​ຕານ ມີ​ດອກ​ໃຫຍ່ ປະ​ມານ 50ຊມ.

 ລັກ​ສະ​ນະ​ທາງ​ພຶດ​ສາດ

ການ​ຈຳ​ແນກ​ຊັ້ນ​ທາງວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ (ຊື່​ວິ​ທະ​ຍາ​ສາດ Phragmites karka )
​ອາ​ນາ​ຈັກ	Plantae
​ບໍ​ຖຶກ​ຈັດ​ອັນ​ດັບ:	Angiosperms
ບໍ​ຖຶກ​ຈັດ​ອັນ​ດັບ:	Monocots
ບໍ​ຖຶກ​ຈັດ​ອັນ​ດັບ:	Commelinids
ລຳ​ດັບ:	Poales
​ວົງ:	Poaceae
ວົງ​ຍ່ອຍ:	Arundinoideae
ເຜົ່າ:	Arundineae
ສະ​ກຸນ:	Phragmites
ສະ​ປີ​ຊີ (ເຊື້ອ​ສາຍ):	P.  karka

1)  ຮາກ: ແຂມ​ເປັນ​ພືດ​ທີ່​ມີ​ລະ​ບົບ​ຮາກ ເປັນ​ຮາກ​ຝອຍ ແລະ ຮາກ​ຄ້ຳ​ຊູ ມີ​ປະ​ລິ​ມານ​ຫລາຍ​ເກີດ​ເປັນ​ກຸ່ມ​ຊ້ອນ​ສະ​ຫລັບ ກ້ຽວ​ກັນ​ເປັນ​ກຽວ ເບິ່ງ​ພາຍນອກ​ຄື​ກັນ​ເຫງົ້າ ແຕ່​ເປັນ​ຮາກ​ຂອງ​ແຂມ ຮາກ​ແຂມ​ມີ​ສີ​ຂຽວ ແລະ ສີ​ນ້ຳ​ຕານ ຂະ​ຫນາດ ແຕ່ 2ມມ-5ມມ ຍາວ​ແຕ່ 20ຊມ-80ຊມ​ເປັນ​ກາບ​ແຂງ ແລະ ມ​ີ​ຂໍ

2)  ລຳ​ຕົ້ນ: ແຂມ ມີ​ລຳ​ຕົ້ນ​ຊື່ ເປັນ​ປ້ອງ ເປັນ​ຂໍ້ ເປືອກ​ສີ​ຂຽວ​ແກ່ ແລະ ສີ​ນ້ຳ​ຕາມ ເມື່ອ​ໃຫຍ່​ເຕັມ​ທີ່ ລຳ​ຕົ້ນ​ຈະ​ຖຶກ​ຫຸ້ມ​ຫໍ່​ດ້ວຍ ເປືອກ​ໃບ ແຕ່​ລະ​ຂໍ້​ຂອງ​ລຳ​ຕົ້ນ ຈະ​ມີ​ຕາ ສາ​ມາດ​ແຕກ​ຫນໍ່​ໄດ້ ຄວາມ​ຍາວ​ຂອງ​ແຂມ1ຂໍ້ ຍາວ​ຕັ້ງ​ແຕ່ 5ຊມ-30ຊມ ລຳ​ຕົ້ນ​ຍາວ​ແຕ່ 2-3ມ

3)  ໃບ: ມີ​ລັກ​ສະ​ນະ​ຄ້າຍ​ກັບ​ໃບ​ຫຍ້າ, ຄ້າຍ​ໃບ​ອ້ອຍ ​ໃບຮຽວ ປາຍ​ແຫລມ ຂະ​ຫນາດ​ໃບ​ກ້າວ​ແຕ່ 1-3ຊມ ຍາວ​ແ​ຕ່ 20ຊ​ມ-80ຊມ ເຊັນ​ໃບ​ຂະ​ຫນານ​ກັບ​ແກນ​ໃບ​ແຕ່​ກາບ​ໃບ​ຈົນ​ເຖິງຍອດ​ໃບ ມີ​ສ​ີ​ນ້ຳ​ຂຽວ​ອ່ອນ​ຊ່ວງ​ອາ​ຍຸ​ນ້ອຍ ໃບ​ຈະ​ມີ​ສີ​ຂຽວ​ແກ່​ເມື່ອ​ອາ​ຍຸ​ໃຫຍ່​ເຕັມ​ທີ່ ແລະ ຈະ​ມີ​ສ​ີ​ນ້​ຳ​ຕານ​ເມື່ອ​ອອກດອກ

4)  ດອກ: ມີ​ລັກ​ສະ​ນະ​ເປັນ​ຊໍ່ ຂະ​ຫນາດ​ໃຫຍ່ ແຕ່ 20ຊມ-50ຊມ ຂື້ນ​ກັບ​ສະ​ພາບ​ພື້ນ​ທີ່​ເກີດ ແລະ ສາຍ​ພັນ, ຖ້າ​ເປັນ​ສາຍ​ພັນ​ພື້ນ​ເມືອງ ດອກ​ຈະ​ນ້ອຍ​ຍາວ​ສຸດ 30ຊມ ສ່ວນ​ພັນ​ປະ​ສົມ ຈະ​ມີ​ຊົງ​ດອກ​ໃຫຍ່ ແລະ​ຍາວ​ເຖິງ 50ຊມ

ຄຸນ​ສົມ​ບັດ​ຂອງ​ແຂມ

ສ່ວນ​ໃບ​ແລະ​ຍອດ​ອ່ອນ: ມີ​ໂປຣ​ຕີນ 11.97 % ແຄລ​ຊຽມ 0.33 % ຟອດ​ຟໍ​ຣັດ 0.23 % ໂປ​ແຕດ​ຊຽມ 1.8 % ເຍື່ອ​ໃຍ​ສ່ວນ ADF 34.7% NDF 64.4 % ແທນ​ນິນ 0.13 % ລິກ​ນິນ 5.45%

ຄຸນ​ປະ​ໂຫຍດ​ຂອງ​ແຂມ

•         ເປັນ​ແຫລ່ງ​ອາ​ການ​ສັດ
•         ສ່ວນ​ຮາກ: ນ້ຳ​ມາ​ຕົ້ມ​ດືມ ເມື​່ອ​ມີ​ອາ​ການ​ໄຂ້
•         ສ່ວນ​ໃບ: ຊ່ວຍ​ແກ້ອາ​ການໄອ ໃນ​ເດັກ​ນ້ອຍ ແລະ ຜູ້​ໃຫຍ່
•         ກ້ານ​ຊໍ່​ດອກ: ສາ​ມາດ​ນຳ​ໃປ​ໃຊ້​ໃນ​ວຽກ​ຫັດຖະ​ກຳ​ຈັກ​ສານ
•         ສ່ວນດອກ: ໃຊ້​ເປັນ​ຟອມກວດ​ເຮືອນ
•         ໃບ: ສາ​ມາດ​ນ້ຳ​ມາ​ຫໍ່​ເຂົ້າ​ຫນົມ ເຂົ້າ​ຕົ້ມ​ໄດ້
•         ໃນ​ຕ່າງ​ປະ​ເທດ​ເຊັນ ຢູ​ໂລບ ແລະ ອາ​ເມ​ລິ​ການ​ພົບ​ເຫັນ ນ້ຳ​ໃຊ້​ເຂົ້າ​ໃນ​ການ​ຕົກ​ແຕ່ງ​ສວນ

ເຕັກ​ນິກວິ​ທີ​ການ​ປູກ

ແຂມ​ ເປັນ​ພືດ​ຕະ​ກຸນ​ຫຍ້າ ທີ່​ມີ​ຄວາມ​ທົນ​ທານ​ສູງ ສາ​ມາດ​ເກີດ​ໄດ້​ກັບ​ທຸກ​ສະ​ພາບ​ພື້ນ​ທີ່​ດິນ​ໃນ ສປ​ປ​ລາວ ​ດັ່ງ​ນັ້ນ​ການ​ນຳ​ແຂມ​ຈາກ​ທຳ​ມະ​ຊາດ​ມາ​ປູກ ເພື່ອ​ສ້າງ​ລາຍ​ຮັບ ຈຶ່ງ​ມີ​ຕົ້ນ​ທຶນ​ທີ່​ບໍ່​ສູງ ສຳ​ລັບ​ວິ​ທີ​ການ​ປູກ​ທີ່​ດີ​ທີ່​ສຸດ​ມີ​ຂັ້​ນ​ຕອນ​ດັ່ງ​ນີ້:

• ຮູບ​ແບບ​ການ​ປູກ: ປູກ​ແຂມ​ແຊມ​ຫວ່າງ​ໄມ້​ຢືນ​ຕົ້ນ
• ກຳ​ນົດ​ໄລ​ຍະ​ປູກ: 1ມ x 1ມ x 5-10ຊມ (ເລິກ)
• ວິ​ທີ​ການ​ປູກ: ຂຸດ​ດິນກວ້າງ 10ຊມ x 10ຊມ ເລິກ ປະ​ມານ 5-8ຊມ ນຳ​ຫນໍ່​ແຂມ ມາ​ວາງ​ໂດຍ​ໃຫ້​ຫນໍ່​ຕັ້ງ​ຊໍ່ ໃຊ້​ດິນ​ທີ່​ຂຸດ​ອອກ ມາ​ປົກ​ຄ​ຸມ​ໄວ້ ຫົດ​ນ້ຳ​ໃຫ້​ປຽກ​ຊຸ່ມ ຖື​ວ່າ​ສຳ​ເລັດ

ຂໍ້​ຄວນ​ລະ​ວັງ: ເວ​ລາ​ຕັດ​ແຍກ​ຫນໍ່​ແຂມ ເພື່​ອກຽມ​ມາ​ປູກ ຄວນ​ລະ​ມັດ​ລະ​ວັງ​ບໍ​ໃຫ້ ກະ​ທົບ​ໃສ່​ຫນໍ​ທີ່​ກຳ​ລັງ​ປົ່ງ ກໍ​ລະ​ນີ​ໃຊ້​ເປັນ​ຫນໍ່​ແກ່ ຢ່າງ​ຫນ​ອ້ຍ​ໃຫ່​ມີ 2 ຕົ້ນ​ຕິດ​ກັນ ແລະ ໃຫ້​ຕັດ​ຕາມ​ສະ​ພາບ​ແຂມ​ຕົວ​ຈິງ ເຊິ່ງ​​ຈະ​ກຳ​ນົດ​ບໍ່​ໄດ້​ຊັດ​ເຈນ​ວ່າ ຕ້ອງ​ຕັດ​ຂະ​ຫນາດ​ເທົ່າ​ໃດ ແຕ່​ສິ່ງ​ທີ່​ກຳ​ນົດ​ໄດ້ ຄື ລວງ​ຍາວ​ຂອງ​ຕົ້ນ​ທີ່​ຈົ່ງ​ໄວ້​ຕິດ​ກັບ​ເຫງົ້າ ບໍ່​ໃຫ້​ຫລຸດ 20ຊມ ແລະ ບໍ່​ໃຫ້​ເກີນ 50ຊມ

ວິ​ທີ​ການ​ບົວ​ລະ​ບັດ​ຮັກ​ສາ

ແຂມ​ ເປັນ​ພືດ​ທີ່​ປູກ​ງ່າຍ ໃຫຍ່​ໄວ້ ປູກ​ໄດ້​ທຸກ​ສະ​ພາບ​ພື້ນ​ທີ່ ສຳ​ລັບ​ການ​ບົວ​ລະ​ບັດ​ຮັກ​ສາ​ຈຶ່ງ​ບໍ​ຈຳ​ເປັນ​ຕ້ອງ​ໃຫ້​ຄວາມ​ໃສ່​ໃຈ​ຫລາຍ ແຕ່​ກໍ່​ຄວນ​ຄຳ​ນືງ​ເຖິງ​ໄລ​ຍະ​ແລກ​ປູກ ຕ້ອງ​ມີ​ການ​ໃຫ້​ນ້ຳ ຢ່າງ​ຫນ້ອງ 2-3 ຄັ້ງ​ຕໍ່​ອາ​ທິດ ຈົນ​ຄົບ 2 ອາ​ທິດ​ຈຶ່ງ​ປອຍ ແລະ ຄອຍ​ຕິດ​ຕາມ​ເປັນ​ໄລ​ຍະ​ຕາມ​ຕາ​ຕະ​ລາງ​ການ​ຕິດ​ຕາມ

 ການ​ເກັບ​ກ່ຽວ

ການ​ເກັບ​ກ່ຽວ​ແຂມ ແບ່ງ​ເປັນ 2 ຊ່ວງ​ຄື: ໄລ​ຍະ​ໃຫຍ່​ເຕັມ​ທີ່ ອາ​ຍຸ​ປະ​ມານ 6 ເດືອນ-1 ປີ ໄລ​ຍະ​ນີ​ແມ່ນ​ເກັບ​ສະ​ເພາະ ສ່ວນ​ຂອງ​ລຳ​ຕົ້າ ແລະ ໃບ ເພື່ອ​ນຳ​ໄປ​ຜະ​ລິດ​ເປັນ​ອາ​ຫານ​ສັດ, ຊ່ວງ​ທີ 2 ໄລ​ຍະ​ອອກດອກ ແຂມ ຈະ​ອອກດອກ​ໃນ​ຊ່ວງ​ລະ​ດູ​ແລ້ງ ຫລັງ​ຈາກ​ຝົນ​ເລີ່ມ​ຂາດ​ຊ່ວງ ດອກ​ແຂມ​ທີ່​ເຫມາະ​ສົມ​ທີ່​ສຸດ ຄື​ດອກ​ແຂມ​ໃຫຍ່​ເຕັມ​ທີ່ ຈ​ະ​ມີ​ສີ​ນ້ຳ​ຕານ​ແກ່ ດອກ​ນ້ອຍ​ຈະ​ບານ​ຂາວ ເຕັມ​ຊໍ່ ວິ​ທີ​ການ​ເກັບ​ກ່ຽວ​ແມ່ນ​ໃຫ້​ຕັກ​ຊ່ວງ​ຂອງ​ການ​ຊໍ່​ດອກ​ຂື້ນ​ໄປ ຕາມ​ການ​ສັ່ງ​ຈອງ​ຂອງ​ລູກ​ຄ້າ ແຕ່​ປົກ​ກະ​ຕິ​ແລ້ວ ນິ​ຍົມ​ກັນ​ຕັດ​ຊ່ວງ​ຊໍ່​ດອກ​ລົງ​ມາ​ປະ​ມານ 50​ຊມ-100ຊມ

 ການ​ເກັບ​ຮັກ​ສາ

ພາຍ​ຫລັງ​ທຳ​ການ​ຕັດ​ຊໍ່​ອອກ​ອອກ​ມາ​ເປັນ​ທີ່​ຮຽບ​ຮ້ອຍ​ແລ້ວ ໃຫ້​ນຳ​ໄປ​ຕາກ​ໃຫ້​ແຫ້ງ ຫລີກ​ລຽງ​ການ​ເກີດ​ເຊື້ອ​ລາ ເວ​ລາ​ນຳ​ມາ​ມັດ​ລວມ​ກັນ ຫລັງ​ຈາກ​ຕາກ​ແຫ້ງ​ດີ​ແລ້ວ ໃຫ້​ນຳ​ໄປ​ມັດ​ລວມ​ກັນ​ເກັບ​ມຽນ​ທີ່​ສາງ ລໍ​ຖາ​ສົ່ງ​ອອກ​ສູ່​ທ້ອງ​ຕະ​ຫລາດ ການ​ເກັບ​ມ້ຽນ​ຄວນ​ວາງ​ໄວ​ບ່ອນ​ສູງ ປາ​ສະ​ຈາກ​ຄວາມ​ຊື້ນ ເຊິ່ງ​ຫມາຍ​ເຖິງ​ພື້ນ​ສາງ​ຕ້ອງ​ສະ​ອາດ​ແຫ້ງ​ດີ