ກອນຈີບສາວ

 

ປະຫວັດ ແລະ ຖິ່ນກຳເນີດຂອງເຂົ້າ

ເຂົ້າເປັນພືດທີ່ເກົ່າແກ່ທີິ່ສຸດ ທີ່ມະນຸດເຮົາຮູ້ຈັກ ແລະ ປູກເພື່ອເອົາຜົນຜະລິດເປັນອາຫານ ມາແຕ່ດົນນານ ບໍ່ຕ່ຳກວ່າ 5,000 ປີແລ້ວ. ເຂົ້າເປັນອາຫານທີ່ສຳຄັນຂອງໂລກ ໂດຍຈະເຫັນໄດ້ ຈາກພົນລະເມືອງຫຼາຍ ກວ່າເຄິ່ງໜຶິ່ງຂອງໂລກ ແມ່ນກິນເຂົ້າເປັນອາຫານປະຈຳວັນ ໂດຍສະເພາະ ຊາວອາຊີ, ສຳລັບປະເທດເຮົາຖືວ່າ ເຂົ້າເປັນອາຫານຫຼັກທີ່ສຳຄັນຕົ້ນຕໍຂອງຄົນລາວ ແລະ ຄົນລາວຮູ້ຈັກເຂົ້າມາແຕ່ສະໄໝບູຮານນະການ

ເຂົ້າເປັນພືດທີ່ຢໃນຕະກຸນຫຍ້າ (Gramineae) ເຊິື່ງລວມເອົາທັນຍາພືດອື່ນໆເຂົ້າໄວ້ນໍາອີກ ເຊັ່ນ: ສາລີ, ເຂົ້າຝ້າງ, ອ້ອຍ ແລະ ອື່ນໆ ເຂົ້າມີຫລາຍຮ້ອຍຫລາຍພັນຊະນິດດ້ວຍກັນ.

ເວົ້າລວມແລ້ວເຂົ້າມີຖິ່ນກໍາເນີດມາແຕ່ພາກອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້ ເຊິ່ງມີປະເທດອິນເດຍ, ຈີນ ແລະ ປະເທດອື່ນໆ ເນື່ອງຈາກບັນດາເຫດຜົນລຸ່ມນີ້:

•      ພູມອາກາດ:  ຂົງເຂດນີື້ເປັນເຂດອົບອຸ່ນຊຸ່ມເຢັນ ເໝາະແກ່ການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວຂອງເຂົ້າ
•     ດ້ານພືດສາດ: ຢູ່ຕາມໂຄກຕາມບຶງໃນຂົງເຂດນີ້ຍັງຄົ້ນພົບຕົ້ນເຂົ້າປ່າທີິ່ມີລັກສະນະຄືເຂົ້າທີິ່ເຮົາປູກ
•     ດ້ານປະຫວັດສາດ:  ບັນດາເອກະສານຕ່າງໆທາງປະຫວັດສາດ, ເອກະສານບູຮານ ວັດຖຸໃນເຂດເຂດນີ້ໄດ້ບັນທຶກຢ່າງຈະແຈ້ງກ່ຽວກັບຕົ້ນເຂົ້າ ແລະ ການດໍາລົງຊີວິດຂອງພົນລະເມືອງ ເຂດນີ້ແມ່ນຕິດພັນກັບເຂົ້າ.
•    ດ້ານເນື້ອທີິ່:  ສ່ວນຫລາຍເນື້ອທີິ່ປູກເຂົ້າໃນໂລກແມ່ນໄດູ້ຖືກເຕົ້າໂຮມຢູ່ທະວີບອາຊີ

Food consumption of rice in 2013 (millions of metric tons of paddy equivalent)

China	162.4
India	130.4
Indonesia	50.4
Bangladesh	40.3
Viet Nam	19.9
Philippines	17.6
Thailand	11.5
Japan	11.4

ການສົ່ງອອກເຂົ້າ

Rice production – 2018
Country	millions of tonnes
China	212.1
India	172.6
Indonesia	83.0
Bangladesh	56.4
Vietnam	44.0
Thailand	32.2
Myanmar	25.4
Philippines	19.1
Brazil	11.7
Pakistan	10.8
World	688.2
Source: FAOSTAT of the United Nations[1]

ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍເຫຼືອງ / Yellow Chicken Rice

ຊື່ວິທະຍາສາດ

Oryza sativa L. subsp. japonica Shig.Kato

ລັກສະນະພືດສາດ

ລຳຕົ້ນແຂງແຮງ, ບໍ່ລົ້ມ, ສູງ 116−118 ຊມ, ມີປະມານ 10 ຕົ້ນຕໍ່ສຸ່ມ. ຂໍ້ຂອງລຳຕົ້ນສີຂຽວ. ປ້ອງລຳຕົ້ນບາງ, ສີຄໍາອ່ອນ. ແຜ່ນໃບກ້ຽງ, ສີຂຽວອ່ອນ. ກາບໃບສີຂຽວ. ມູມໃບຕັ້ງຊື່. ລີ້ນໃບປາຍກົ່ງ, ສີຂາວ. ຄໍໃບສີຂຽວອ່ອນ. ຫູໃບສີຂຽວ. ວັນອອກດອກ 126 ວັນ. ເກສອນແມ່ສີເຫຼືອງ. ມູມໃບວີເຕື່ອຍລົງ. ຮວງໜາ, ຮວງກ່ອງ, ຍາວ 27−29 ຊມ. ການແຕກກິ່ງຂັ້ນທີ 2 ຂອງຮວງມີຫຼາຍ. ຫາງເຂົ້າສັ້ນ ແລະ ມີບາງເມັດ, ສີນໍ້າຕານ. ເມັດເຕັມຫຼາຍ<90%, ລົ່ນຈາກຮວງ <1%, ເມັດສີນໍ້າຕານ, ປິກເມັດສີນໍ້າຕານ, ລວງຍາວຂອງປີກເຂົ້າ<25%, ເປືອກເມັດເຂົ້າສີເຫຼືອງ, ກ້ຽງ. ນໍ້າໜັກຂອງເມັດ 1000 ເມັດ ເທົ່າ 24 ກຣາມ, ຂະໜາດຂອງເມັດ 7.11 x 3.7 ມມ, ຄວາມໜາ 2.33 ມມ. ເຈັ້ຍຫູ້ມເມັດເຂົ້າສານສີຂາວ, ມີຄວາມຫອມ.

ການນຳໃຊ້

ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍສາມາດຜະລິດໄດ້ 4−6 ໂຕນ/ຮຕ, ເປັນອາຫານຫຼັກ ແລະ ປຸງແຕ່ງເປັນຂອງຫວານ, ລາຄາເຂົ້້າເປືອກ 4000 ກີບ/ກລ ແລະ ລາຄາເຂົ້າສານ 8000 ກີບ/ກລ, ສ່ວນຂາຍຢູ່ວຽງຈັນທີ່ເປັນຖົງສຳເລັດຮູບລາຄາປະມານ 12,000 ກິບ, ຜູ້ບໍລິໂພກມີຄວາມຕ້ອງການສຸງເນື່ອງຈາກມີຄຸນນະພາບດີ ເມື່ອນື້ງສຸກຈະອ່ອນ ແລະ ມີຄວາມຫອມ. ມີບໍລິສັດເບຍລາວໄດ້ນຳເອົາເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍເພື່ອຜະລິດເປັນເບຍທີ່ມີຄຸນພາບດີ.

ວິທີຄັດເລືອກ ແລະ ເກັບຮັກສາແນວພັນ

ເລືອກບ່ອນທີ່ງາມ, ບໍ່ເປັນພະຍາດແລ້ວຕັດເຂົ້າປົນອອກ, ເວລາກ່ຽວເຫັນເຂົ້າປົນກໍ່ຄັດອອກ, ເວລາມັດເຫັນເຂົ້າປົນກໍ່ເລືອກອອກອີກ. (1) ກ່ຽວຕາດແດດ 3-4 ແດດ, (2) ຕີດ້ວຍແຮງງານຄົນ ແລະ ເອົາແຕ່ເຂົ້າປາຍຮວງ, (3) ໃສ່ເປົາໄວ້ເລົ້າເຂົ້າ.

ວິທີການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍເຫລືອງ

ການກຽມດິນ: ກ່ອນໄຖດິນ ຄວນໃສ່ຝຸ່ນຄອກ ຫຼື ຝຸ່ນບົ່ມເພື່ອເພີ້ມຄວາມອຸດົມສົມບຸນຂອງດິນໃນອັດຕາ 3-5 ໂຕນ/ເຮັກຕາ.
ການຕົກກ້າ: ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍແມ່ນຕົກກ້າຢູ່ໃນລະຫວ່າງທ້າຍເດືອນເມສາ ຫາ ກາງເດືອນພຶດສະພາ, ໂດຍການເອົາແນວພັນທີ່ກຽມໄວ້ມາຟັດ, ຕາກແດດ ແລ້ວນຳແນວພັນເຂົ້າໄປແຊ່ນໍ້າ (2 ນໍ້າ 3 ບົກ ຫຼື 3 ນໍ້າ 3 ບົກ) ກ່ອນນໍາໄປຫວ່ານ. ການກຽມໜານກ້າຕ້ອງໄດ້ບົ່ມໄວ້ 1-2 ທິດແລ້ວຈິ່ງຄາດໃຫ້ເປັນໜານແລ້ວຈິ່ງຫວ່ານ, ໂດຍນໍາໃຊ້ແນວພັນ 70-100 ກລຕໍ່ເນື້ອທີ່ປູກ 1 ເຮັກຕາ.
ການປັກດຳ: ຊາວນາສ່ວນຫຼາຍຈະເລີ້ມປັກດຳລະຫວ່າງທ້າຍເດືອນພຶດສະພາ ຫາ ຕົ້ນເດືອນກໍລະກົດ. ການກຽມດິນເພື່ອປັກດຳ ແມ່ນໃຫ້ໄຖບົ່ມໄວ້ 1-2 ທິດ ແລະ ພໍກ້າມີອາຍຸໄດ້ 30 ວັນແລ້ວກໍ່ຄາດ ແລະ ຫລົກກ້າໄປດຳ, ໂດຍນິຍົມປັກດຳຫ່າງ ຂະໜາດ 25-30 ຊັງຕີແມັດ, ໃສ່ 4-5 ກິບການຕໍ່ສຸມ.

ການບົວລະບັດຮັກສາ: ຕ້ອງໄດ້ຕິດຕາມກວດກາໃຫ້ມີນໍ້າຢູ່ສະເໝີ, ຫລົກຫຍ້າ ແລະ ເສຍຫຍ້າຄັນນາ. ເມື່ອເຂົ້າໄດ້ປະມານ 30-40 ວັນໃຫ້ຕັດນໍ້າຄັ້ງທີ່ 1 ແລະ ຕັດນໍ້າຄັ້ງທີ່ 2 ເມື່ອເຂົ້າໃກ້ຈະສຸກແກ່.

ການເກັບກ່ຽວ: ປົກກະຕິຊາວນາຈະເກັບກ່ຽວເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍໃນລະຫວ່າງທ້າຍເດືອນຕຸລາ, ຕາກ, ກັບກອງ, ຟາດຕີຢູ່ກາງເດືອນພະຈິກ. ຫຼັງຈາກເກັບກ່ຽວດ້ວຍມື, ໃຫ້ຕາກແດດປະໄວ້ 3-4 ແດດແລ້ວຟາດດ້ວຍມື ຫຼື ໃຊ້ຈັກຟາດກໍ່ໄດ້.
ການເກັບຮັກສາຫຼັງເກັບກ່ຽວ ຄວນແຍກເຂົ້າທີ່ຈະເຮັດເປັນແນວພັນອອກໄວ້ຕ່າງຫາກ, ສ່ວນເຂົ້າທີ່ຟາດ ແລະ ຕີ ແລ້ວກໍ່ສາມາດ ເຂົ້າຂື້ນເລົ້າເພື່ອບໍລິໂພກ ຫຼື ຂາຍຕາມຄວາມຕ້ອງການ.

ໂອກາດ

ໂອກາດດ້ານການຜະລິດ

-  ເນື້ອທີ່ນາສ່ວນໃຫຍ່ທັງ 2 ແຂວງແມ່ນຜະລິດເຂົ້າໄກ່ນອ້ຍ ເຊິ່ງເປັນເຂດທີ່ມີພູມອາກາດເຢັນທັງເຫມາະສົມກັບການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍທີ່ມີຄູນນະພາບ ແລະ ເປັນເອກະລັກຂອງເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍຢ່າງແທ້ຈີງ.
-  ມີທ່າແຮງໃນການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍພື້ນເມືອງທີ່ມີຄູນນະພາບສູງ ແລະ ການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍໄດ້ຕິດພັນກັບການຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນເປັນເວລາດົນນານຈົນກາຍເປັນປະເພນີການປູກເຂົ້ານາຂອງປະຊາຊົນ, ການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍ ຕະຫຼອດໄລຍະຜ່ານມາແມ່ນໄດ້ປູກເພື່ອຮັບໃຊ້ຊີວິດປະຈຳວັນ ແລະ ປູກເປັນເປັນສິນຄ້າ. ການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍໄດ້ມີການປູກຕາມປະສົບການວິທີການພູມປັນຍາຂອງທ້ອງຖີ່ນສືບຕໍ່ກັນມາລູ້ນຕໍ່ລູ້ນ, ປະຊາຊົນມີປະສົບການ ແລະ ບົດຮຽນ ເຊິ່ງເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍກໍ່ມີຫລາກຫລາຍພັນ 
-  ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍຈະໄດ້ຮັບການຈົດທະບຽນແຫຼ່ງເຄົ້າກຳເນີດ ເພື່ອສ້າງຄວາມຢືນຍົງ ແລະ ຄວາມເຊື້ອໜັ້ນໃຫ້ແກ່ຜູ້ຜະລິດ, ຜູ້ປະກອບການ ແລະ ຜູ້ບໍລິໂພກ.

ໂອກາດດ້ານການຕະຫຼາດ

-  ທັງ 2 ແຂວງແມ່ນມີເສັ້ນທາງຈໍລະຈອນສິນຄ້າສະດວກອອກສູ່ ປະເທດ ສສ ຫວຽດນາມ, ດ່ານເຂົ້າອອກສິນຄ້າຄື: ດ່ານສາກົນ, ດ່ານແຫ່ງຊາດ, ດ່ານທ້ອງຖີ່ນ ແລະ ດ່ານປະເພນີ  ສາມາດແລກປ່ຽນສິນຄ້າປະຈຳວັນໄດ້ຢ່າງສະດວກສະບາຍ, ໃນແຕ່ລະປີໄດ້ຂາຍເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍ ໃຫ້ ສສ ຫວຽດນາມ ບັນດາແຂວງທີ່ມີຊາຍແດນຕິດຈອດ ເພື່ອບໍລິໂພກ ແລະ ນຳໄປປຸງແຕ່ງເປັນເຂົ້າຕົ້ມຮັບໃຊ້ບຸນປີໃໝ່ປະຈຳຊາດ
  - ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍເປັນທີ່ຍອມຮັບຂອງສັງຄົມ ເປັນກະສິກຳອີນຊີມີປອດໄພຕໍ່ສຸຂະພາບຄົນ, ມີລົດຊາດແຊບໆ, ມີຕະລາດຮອງຮັບທາງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງແຂວງ
    - ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍ ຈະມີລາຄາສູງກ່ວາເຂົ້າໄຮ່, ເຂົ້ານາພັນພື້ນເມືອງອື່ນ ແລະ ພັນປັບປຸງ 30-40%
    - ເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍແມ່ນໄດ້ຄວາມນິຍົມທັງພາຍໃນແຂວງ, ຕ່າງແຂວງ ແລະ ຕ່າງປະເທດຈໍານວນນຶ່ງ

ໂອກາດເພື່ອປັບປຸງຊິວິດການເປັນຢູ່

ຊາວກະສິກອນປະມານ 70% ແມ່ນໄດ້ຜະລິດເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍທັງ 2 ແຂວງ ສະນັ້ນຜົນຜະລິດເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍຈຶ່ງເປັນຜົນຜະລິດນຶ່ງທີ່ຈະຊ່ວຍປັບປຸງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງຊາວກະສິກອນເຂດດັ່ງ ກ່າວນີ້

ຂໍ້ຍຸ້ງຍາກ

- ພື້ນຖານເສດຖະກິດບໍ່ທັນເຂັ້ມແຂງ, ການຜະລິດກະສິກຳເປັນຕົ້ນແມ່ນ ການປູກເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍ ສ່ວນໃຫຍ່ຍັງອາໄສທຳມະຊາດ ແລະ ນຳໃຊ້ເຄື່ອງມືແບບປະຖົມປະຖານ, 
- ສະພາບແວດລ້ອມມີການປ່ຽນແປງເຊັ່ນວ່າ: ເກີດໄຟນ້ຳຖ້ວມ, ໄຟແຫ້ງແລ້ງ ແລະ ຝົນຕົກບໍ່ຖືກຕ້ອງຕາມລະດູການ ອັນເປັນສາເຫດເຮັດໃຫ້ ເກີດສັດຕູພືດທຳລາຍຜົນລະປູກ ແລະ ພະຍາດສັດລະບາດບາງຂົງເຂດ.
- ພື້ນທີ່ທຳການຜະລິດເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍແມ່ນຍັງຂາດໂຄງລ່າງພື້ນຖານທີ່ຮັບປະກັນ .
- ລະບົບຕາໜ່າງການສົ່ງເສີມກຸ່ມການຜະລິດຍັງມໜ້ອຍ ແລະ ການຕອບສະໜອງທາງດ້ານແນວພັນດີ ບໍ່ທັນຕອບສະໜອງໄດ້ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ, ການສະໜອງຂໍ້ມູນ ແລະ ເຕັກນິກວິຊາການໃຫ້ເຖິງປະຊາຊົນຍັງບໍ່ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການ, ບໍ່ມີສູນຜະລິດແນວພັນທີ່ເປັນມາດຕະຖານ.
-  ການສົ່ງເສີມດ້ານວິຊາການ ແລະ ການກະຕຸກຊຸກຍູ້ຈາກພາກສ່ວນອົງການຈັດຕັ້ງຂອງລັດ ໃຫ້ກູ່ມ, ຄອບຄົວການຜະລິດມີໜ້ອຍ ແລະ ບໍ່ເປັນຕົວແບບຢ່າງແທ້ຈິງ ບໍ່ສາມາດຖ່າຍທອດຄວາມຮູ້ໃຫ້ຄອບຄົວອື່ນໄດ້.
-  ຂາດພະນັກງານວິຊາການຊຳນານງານສະເພາະດ້ານ ທີ່ຈະໄປສົ່ງເສີມໃຫ້ໄດ້ຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ.
-  ການຜະລິດແນວພັນຍັງບໍ່ທັນເປັນລະບົບເທື່ອເຊັ່ນ: ກຸ່ມຜະລິດເມັດພັນ, ກຸ່ມຜູ້ເກັບຊື້ຂາຍເຂົ້າ(ກຸ່ມໂຮງສີ) ແລະ ກຸ່ມຜູ້ຜະລິດເຂົ້າທົ່ວໄປ ຍັງບໍ່ທັນເກາະກ່າຍກັນເຮັດພໍໃຜພໍລາວຈື່ງເຮັດໃຫ້ການຜະລິດບໍ່ເປັນຕ໋ອງໂສ້, ເຮັດໃຫ້ເຂົ້າບໍ່ໄດ້ຄຸນນະພາບ, ບໍ່ສາມາດແຍກເຂົ້າເປັນແຕ່ລະແນວພັນໄດ້ຍັງຂາຍ ເປັນເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍລວມຢູ່.
-  ຢູ່ແຂວງຊຽງຂວາງບໍ່ທັນມີພື້ນນາໃຫ້ສູນຄັງເພາະໃນການໃຊ້ເປັນບ່ອນຜະລິດເມັດພັນລຸ້ນ 1 ແລະ 2 ເທື່ອ ຈື່ງບໍ່ສາມາດທີ່ຈະສືບຕໍ່ໃນການຫັ້ນເອົາລະບົບການຜະລິດເມັດພັນເຂົ້າສູ່ລະບົບມາດຖານຂອງການຜະລິດເມັດພັນໄດ້.

ສິ່ງທ້າທາຍ

ເຖິງວ່າເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍຈະມີລັກສະນະພິເສດ ແລະ ມີທ່າແຮງໃນການຜະລິດເປັນສິນຄ້າດັ່ງທີ່ກ່າວມານັ້ນກໍ່ຕາມ, ການສົ່ງເສີມທາງດ້ານເຕັກນິກການຜະລິດເພື່ອປັບປຸງສະມັດຕະພາບ ແລະ ຄຸນນະພາບຂອງການຜະລິດເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍຍັງມີຈຳກັດ. ຊາວນາສ່ວນຫຼາຍແມ່ນນຳໃຊ້ວິທີການເກັບຮັກສາແນວພັນປີຕໍ່ປີ, ຂາດເຕັກນິກໃນການຄັດເລືອກ ແລະ ເຮັດໃຫ້ແນວພັນສູນເສຍຄວາມບໍລິສຸດ, ເປັນເຫດໃຫ້ຜົນຜະລິດ ແລະ ຄຸນນະພາບຕົກຕໍ່າ. ໃນຄະນະດຽວກັນ, ເນື່ອງຈາກວ່າແນວພັນເຂົ້າໄກ່ນ້ອຍມີຫຼາຍສາຍພັນ, ສະນັ້ນ ການຮຽນຮູ້ເຕັກນິກໃນການຄັດເລືອກພັນບໍລິສຸດຈະຊ່ວຍໃຫ້ຊາວນາມີໂອກາດໃນການສາຍພັນທີ່ແທດເໝາະກັບສະພາບພື້ນທີ່ຂອງຕົນ.
ໃນຂະນະດຽວກັນ, ການນໍາໃຊ້ເຄື່ອງກົນຈັກເຂົ້າໃນການຜະລິດຍັງມີຈຳກັດ. ບັນດາໂຮງສີຕ່າງໆຍັງຢູ່ໃນລະດັບຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ບໍ່ສາມາດສີໃຫ້ເຂົ້າມີຄຸນນະພາບດີໂດຍສະເພາະແມ່ນ ເຂົ້າສານບໍ່ໄດ້ຮັບການຄັດສີ ແລະ ບໍ່ມີການແຍກເກດໄດ້. ນອກນັ້ນ, ຍັງບໍ່ທັນມີການຫຸ້ມຫໍ່ທີ່ໄດ້ມາດຕະຖານເຊັ່ນວ່າ ບໍ່ມີກາເຄື່ອງໝາຍການຄ້າ ແລະ ເຂດຜະລິດຂອງແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນສະເພາະ. ການຈຳໜ່າຍສ່ວນຫຼາຍຍັງບໍ່ມີການແຍກເກດ ແລະ ຂາຍໃນລາຄາດຽວກັນ.

ຂໍ້ສະເໜີແນະ

- ສະເໜີທາງການນຳພະແນກກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດຊ່ວຍຊອກຫາ ຫຼື ຈັດພື້ນທີ່ເພື່ອເປັນບ່ອນຜະລິດແນວພັນໂດຍສະເພາະ
ກັບສູນຄັງເພາະ ເພື່ອເປັນບ່ອນຜະລິດເມັດພັນລຸ້ນ 1 ແລະ 2 ເພື່ອສະໜອງໃຫ້ເມັດພັນທີ່ ມີຄຸນນະພາບ ໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນ 
- ເພື່ອໃຫ້ມີຄວາມລວມສູນ ແລະ ເປັນການສະໜອງອຸປະກອນຄົບຊຸດໃຫ້ກັບສູນ ສະເໜີທາງການນຳພະແນກກະສິກຳ, ປ່າໄມ້ ແລະ ພັດທະນາຊົນນະບົດ ເອົາເຄື່ອງຄັດ,ເຄື່ອງອົບ ທີ່ປະຢູ່ສາງຂອງພະແນກເພື່ອຍົກຍາຍໄປຢູ່ເຮືອນປຸງແຕ່ງເມັດພັນທີ່ສູນຄັງເພາະ
- ສະເໜີໃຫ້ມີການປັບປຸງລະບົບຕ໋ອງໂສ້ການຜະລິດໂດຍໃຫ້ກຸ່ມໂຮງສີເປັນໃຈກາງໃນການຊຸກຍູ້ກຸ່ມຜູ້ຜະລິດເມັດພັນ ແລະ ຜູ້ຜະລິດເຂົ້າກີນທົ່ວໄປ.

ການອະນຸລັກເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ

ການ​ອະນຸລັກ​ເຄື່ອງ​ປ່າຂອງ​ດົງ

ສປປ. ລາວ ມີພື້ນທີ່ປ່າໄມ້ປົກຫຸ້ມ ປະມານ 39.7% - 49.1% ຂອງເນື້ອທີ່ ທັງໝົດຂອງປະເທດ ໂດຍອີງຕາມເງື່ອນທີ່ນຳໃຊ້ໂດຍ WB/Sida/GO Finland (2001). ລະບົບປ່າສະຫງວນແຫ່ງຊາດກວມພື້ນທີ່ເຖິງ 14% ຂອງເນື້ອທີ່ທົວປະເທດ ຫຼື ປະມານ 30,000 ຕາລາງກິໂລແມັດ ໄດ້ເປັນເສົາຄ້ຳທີ່ໝັ້ນຄົງ ສຳລັບການອະນຸລັກຊີວະນາໆພັນຂອງປະເທດ. ພື້ນທີ່ດັ່ງດ່າວ ໄດ້ຖືກນຳໃຊ້ໂດຍຊາວບ້ານຫຼາຍຮ້ອຍບ້ານ ທີ່ອາໄສ ແລະ ຢູ່ອ້ອມຮອບ ແລະ ພາກລັດກໍພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ໃນການທີ່ຈະເອົາປະຊາຊົນໃນເຂດທີ່ກ່າວເຂົ້າຮ່ວມໃນການຄຸ້ມຄອງຈັດສັນ. ການມີເຄື່ອງປ່າຂອງດົງໃນເຂດເລົ່ານີ້ ເປັນເຫດຜົນໃຫ້ປະຊາຊົນເຂົ້າໄປເກັບ ສະນັ້ນ ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ ຈຶ່ງເປັນສິ່ງຈູງໃຈທີ່ເປັນທ່າແຮງສຳຄັນ ໃນການທີ່ຈະນຳເອົາເຈົ້າເຂົ້າມາມີສ່ວນຮ່ວມໃນການຄຸ້ມຄອງຈັດສັນ.

ການອະນຸລັກແບບພື້ນບ້ານ

ປະຊາຊົນຊາວຊົນນະບົດ ສາມາດພັນລະນາ ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ ທີ່ເຂົາເຈົ້າເກັບຈາກປ່າ, ຈາກປ່າເລົ່າ ແລະ ຫ້ວຍຮ່ອງຄອງບຶງ ເປັນຮ້ອຍໆຊະນິດ ໄດ້ຢ່າສະບາຍ (SomnasangF 1998; Foppes & Ketphanh, 2001). ແຫຼ່ງຄວາມຮູ້ອັນມະຫາສານເລົ່ານີ້ ເປັນພຽງໜຶ່ງ ໃນບັນດາລະບົບພື້ນບ້ານເທົ່ານັ້ນ ທີ່ມີການພັນທະນາ ແລະ ຮັກສາສືບທອດກັນມາໂດຍຊາວບ້ານ ເປັນຫຼາຍໆສັດຕະວັດແລ້ວ. ລະບົບຄວາມຮູ້ພື້ນບ້ານປະເພດອື່ນກໍມີ ດ້ານການຜະລິດກະສິກຳ, ການປູກເຄື່ອງປ່າຂອງດົງເປັນສວນ, ລະບົບການຈັດສັນຊັບພະຍາກອນ, ຄວາມເຊື່ອ, ຮີດຄອງ ແລະ ຮູບແບບການຄົ້ນຄິດ. ໃນເຂດຊົນນະບົດ ຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບການເກັບ ແລະ ການນຳໃຊ້ ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງຍັງເປັນຮາກຖານສຳລັບການສຶກສາ ຂອງເດັກທຸກໆຄົນ ແລະ ຄວາມຮູ້ພື້ນບານກ່ຽວກັບການຜະລິດປ່າໄມ້ ກໍຍັງເປັນກ້ອນຄວາມຮູ້ອັນມະຫາສານຂອງທັງເພດຊາຍ ແລະ  ຍິງ (Hansen & JepoesenF 2004).

 ການອະນຸລັກຊີວະນາໆພັນ

ການອະນຸລັກ (Conservation) ແມ່ນແນວຄວາມຄິດງ່າຍໆ ແຕ່ຄົນເຮົາມັກເຂົ້າໃຈຜິດພາດຢູ່ສະເໝີ. ການອະນຸລັກ ແມ່ນມີຄວາມໝາຍງ່າຍໆຄື: ການນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນແບບຍືນຍົງ ບໍ່ໃຫ້ຊັບພະຍາກອນເລົ່ານັ້ນຖືກດັບສູນ. ຄົນເຮົາຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ມັກເຂົ້າໃຈວ່າ: ການອະນຸລັກ ແມ່ນການບໍ່ໃຫ້ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນເລົ່ານັ້ນ, ເຊິ່ງມັນບໍ່ເປັນຄວາມຈິງເລີຍ. ຖ້າເຮົາຕ້ອງການອະນຸລັກຊັບພະຍາກອນເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ, ພວກເຮົາຈຳເປັນຕ້ອງນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນເຄື່ອງປ່າຂອງດົງເລົ່ານັ້ນ ຢ່າງມີຂອບເຂດ ແລະ ມີຄວາມລະມັດລະວັງທີ່ສຸດ, ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ມັນຖຶກທຳລາຍຈົນກ້ຽງ ຫຼື ສູນຫາຍໄປໝົດໂດຍບໍ່ມີວັນຫວນກັບ. ການອະນຸລັກບໍ່ແມ່ນການຫ້າມບໍ່ໃຫ້ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນເລົ່ານັ້ນ, ແຕ່ເປັນການນຳໃຊ້ແບບສະຫຼາດເພື່ອໃຫ້ພວກເຮົາໄດ້ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນເລົ່ານັ້ນໄດ້ຕະຫຼອດໄປ. ດັ່ງນັ້ນມັນຮຽກຮ້ອງໃຫ້ມີການເອົາໃຈໃສ່ ແລະ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບັນດາກົດລະບຽບ ແລະ ກົດໝາຍຕ່າງໆຢ່າງເຂັ້ມງວດ, ຖ້າເຮັດໄດ້ແນວນັ້ຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດ ແລະ ລະບົບນິເວດວິທະຍາກໍຍັງຈະຮັກສາຄວາມອຸດົມສົມບູນໄວ້ໄດ້ໃນສະພາບດີ. ບັນດາຂໍ້ກຳນົດ, ກົດລະບຽບຕ່າງໆທັງໝົດທີ່ໄດ້ສ້າງຂຶ້ນມານັ້ນແມ່ນເພື່ອແນ່ໃສ່ເຮັດໃຫ້ການນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນເລົ່ານັ້ນຍືນຍົງຕະຫຼອດໄປຮອດຊົ່ວລູກຊົ່ວຫຼານ.

ຄວາມຫມາຍຂອງເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ

 

ຄວາມຫມາຍຂອງເຄື່ອງປ່າຂອງດົງ

ເຄື່ອງ​ປ່າ​ຂອງ​ດົງ​ ເປັນ​ສິ່ງ​ຈຳ​ເປັນ​ຕໍ່​ການ​ດຳລົງ​ຊີວິດ​ປະຈຳ​ວັນ ​ ແລະ  ສ້າງລາຍ​ຮັບ​ທາງ​ເສດ​ຖະກິດ​ຂອງ​ຄົນ​ໃນ​ໂລກ​ ທັງ​ເປັນ​ຜະລິດ​ຕະພັນ​ທີ່​ມີ​ການ​ຄ້າຂາຍ​ກັນ ​ລະຫວ່າງ​ປະ​ເທດ​ກ່ອນໝູ່​ ​ ແລະ  ຍາວ​ນານ​ກວ່າ​ໝູ່ ທ່ານ Vantomme (2001) ​ໄດ້​ປະ​ເມີນ​ວ່າ:

-        ປະມານ 80% ຂອງ​ປະຊາກອນ​ໂລກ​ໄດ້​ນຳ​ໃຊ້​ເຄື່ຶອງປ່າ​ຂອງ​ດົງ ​ເພື່ອ​ສະໜອງ​ຄວາມ​ຕ້ອງ ການ​ຂອງ​ຕົນ​ໃນ​ດ້ານ​ການ​ຮັກສາ​ປິ່ນປົວ​ສຸຂະພາບ ​ ແລະ  ​ໂພ​ສະ​ນາ​ການ.

-        ຫຼາຍ​ລ້ານ​ຄົວ​ເຮືອ​ນ​ໃນ​ໂລກ​ ໄດ້​ເອື່ອຍ​ອີງ​ ໃສ່​ການ​ສ້າງ​ລາຍ​ຮັບ​ຈາກ​ເຄື່ອງ​ປ່າ​ຂອງ​ດົງ ​​ເປັນ​ຕົ້ນຕໍ.

-        ມູນ​ຄ່າ​ການ​ຄ້າຂາຍ​ເຄື່ອງ​ປ່າ​ຂອງ​ດົງ​ໃນ​ໂລກ​ໄດ້​ຄຳນວນ​ວ່າ​ ມີ​ປະມານ 11 ຕື້​ ດອນ​ລາ​ສະຫະລັດ​ຕໍ່​ປີ.

-        ຄວາມ​ສຳຄັນ​ຂອງ​ເຄື່ອງ​ປ່າ​ຂອງ​ດົງ​ ໄດ້​ຖືກ​ຮັບ​ຮູ້​ສູງ​ຂຶ້ນມາ​ອີກ​ໃໝ່​ ໃນ​ປະຈຸ​ບັນ​ ໂດຍ​ສະ​ເພາະ​ແມ່ນ​ໃນ​ພາກ​ລັດ. ປ່າ​ໄມ້​ກໍບໍ່​ໄດ້​ຖືກ​ຕີ​ລາຄາ​ວ່າ​ ເປັນ​ພຽງ​ແຕ່​ແຫຼ່ງສະໜອງ​ໄມ້ທ່ອນ​ເທົ່າ​ນັ້ນ ​ແຕ່​ຍັງ​ຖືກ​ຖື​ວ່າ ​ເປັນ​ລະ​ບົບອັນ​ສະຫຼັບ​ສັບ​ຊ້ອນ​ທີ່​ສະໜອງ​ຊັບພະຍາກອນ ​ ແລະ  ໜ້າ​ທີ່​ອັນ​ຫຼາກ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ​ໝັ້ນຄົງ ​ເຄື່ອງ​ປ່າ​ຂອງ​ດົງ​ ມີ​ຄວາມ​ສຳຄັນ​ຕໍ່​ການ​ດຳລົງ​ຊີວິດ​ຂອງ​ຄົນ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ, ຕໍ່​ການ​ປົກ​ປັກ​ຮັກສາ​ຂອງ​ຄວາມ​ຫຼາກ​ຫຼາຍ​ຂອງ​ສິ່ງ​ທີ່​ມີ​ຊີວິດ ​ ແລະ  ການຈະ​ເລີ​ນ​ເຕີບ​ໂຕ​ທີ່​ໝັ້ນຄົງ​ທາງ​ດ້ານ​ເສດຖະກິດ

ປະຕິທິນລາວ ປີ 2021

 ປະຕິທິລາວ ປີ 2021

ອີງຕາມການຄຳນວນ ວັນ, ເວລາ ດວງດາວ ຕາມຕຳລາວິຊາຂອງວັດປ່າໂພນເພົາ ວະນາຣາມ ນະຄອນຫລວງພະບາງ ປະຈຳປີ​ ສະລູ-ຮ້ວງເປົ້າ-ຕີສົກ-ອາທະກາມາສ-ພ.ສ 2563-2564, ຈ.ສ 1382-1383, ຄສ 2021 ສາມາດສະຫລຸບໄດ້ດັ່ງນີ້: (ຮຽບຮຽງໂດຍ: ຄົນຮັກກະເສດ)

• ວັນສັງຂານລ່ວງ: ກົງກັບວັນພຸດ (ມື້ເຕົ່າສີ) ຂື້ນ 3ຄ່ຳ ເດືອນ 6 ພ.ສ 2536 ກົງກັບວັນທີ 14 ເມສາ ເວລາ 3ໂມງ 39ນາທີ 36ວິນາທີ
• ວັນສັງຂານເນົາ: ກົງກັບວັນພະຫັດ (ມື້ກຳໃສ້) ຂື້ນ 4ຄ່ຳ ເດືອນ 6 ພສ 2536 ກົງກັບວັນທີ 15 ເມສາ 2021
• ວັນສັງຂານຂື້ນ: ກົງກັບວັນສຸກ (ມື້ກາວສະງ້າ) ຂື້ນ 5 ຄ່ຳ ເດືອນ 6 ພສ 2536 ກົງກັບວັນທີ 16 ເມສາ 2021 ເວລາ 7:37ນາທີ 12 ວິນາທີ ປ່ຽນວັນຖະເຫລີງສົກປີໃຫມ່ລາວ ຈຸລສັກຮາຖມາເປັນ 1383

• ປີສະລູ-ຮ້ວງເຕົ້າ-ຕຣີສົກ ທາງຈັນທະຣະຄະຕິເປັນອະທິກະມາສ (8ສອງຫົນ) ປົກະຕິວານ, ປົກະຕິສຸຣະທິນ, ທາງສຸລິຍະຄະຕິເປັນປົກະຕິສຸລະທິນ 365 ເຫມືອນກັນ, ນາມນາງມະຫາສົງການ ນາງເທພພະທິດາທີ 4 ຊົງພະນາມວ່າ #ມົນທາເທວີ, ຊົງພະຫູຮັດທັດດອກຈຳປາແດງ ອາພອນປະດັບໄປດ້ວຍແກ້ວໄພທູນ (ແກ້ວສີຂຽວໃບໄມ້)ສະເຫວີຍ ນົມເນີຍ ເປັນພັກສາຫາຮ, ພະຫັຕຖຂວາ ຊົງຖືເຫລັກແຫລມ (ຫອກ)ພະຫັດຊາຍຊົງຖືໄມ້ເທົ້າ ສະເດັດໄສຍາສ(ນອນ) ຫລັບຕາມາເທິງຫລັງ ຄັທຣະພະ (ລາ) ເປັນພະຫະນະ

• ເກນພິຣຸນະສາດ: ພະເສົາເປັນອະທິບໍດີ, ນາກຫລີ້ນນ້ຳ 6ໂຕ ບັນດານໃຫ້ຝົນຕົກ 400ຫ່າ, ຕົກໃນຂອບເຂດຈັກກະວານ 160ຫ່າ, ຕົກໃນປ່າຫິມະພານ 120, ຕົກໃນມາຫາສະມຸດ 80ຫ່າ, ຕົກໃນມະນຸສໂລກ 40ຫ່າ
• ເກນທາຣາທິຄຸນ: ຕົກລາສີອາໂປ ນ້ຳຈະມາກ ຝົນຈະມີອຸດົມທຸກໆແຫ່ງ, ນາດອນນາລຸ່ມ ຈະດີທຸກແຫ່ງ, ຈະມີລົດພັດບາງຄັ້ງຄາວ ຈາກທິດທັງ 4 ຕາມລະດູການ
• ເກນທັນຍາຫາຮ: ຊື່ວ່າວິບັດ ເຂົ້າກຳໄຮນາ ຈະມີດ້ວງ ບົ້ງ ແມງກິນ ຖ້າບໍ່ກຽມໄວ້ແກ້ທັນ ຈະໄດ້ຮັບຜົນແຕ່ເຄີ່ງຫນື່ງ ແຕ່ເສຍໄປເຄິ່ງຫນຶ່ງ ປະຊາຊົນຈະໄດ້ຮັບຄວາມເດືອດຮ້ອນໃຈ ຢ່າງຫນັກ ຈາກພິກຂາໄພຕ່າງໆ ທຸກແຫ່ງຫົນກົນລະໂລກ
• ຜລາມັສມັງຍາຫານ: ຫມາກໄມ້ຈະບໍ່ສູ່ເປັນຫມາກດົກຫນາປານໃດ ຜົລໄມ້ຈະແພງ ຊິ້ນປາອາຫານຈະມີພໍສົມຄວນ
• ຣຸກຄະຊາດ: ໄມ້ອ້ອຍຊ້າງເປັນພະຍາ. ນ້ຳຈະຫລາຍ ນ້ຳຈະຖ້ວມ, ເຂົ້າດີ ພິກພູດີທຸກຢ່າງ
• ເກນກາລະໂຍກ: ວັນອາທິດເປັນທຸງໄຊ ວັນຈັນເປັນອະທິບໍດີວັນສຸກເປັນອຸບາດ ວັນພຸດເປັນໂລກາວິນາດ

ທີ່ມາຂໍ້ມູນ: ປະຕິທິນປີ 2021 ວັດປ່າໂພນເພົ້າ ວະນາຣາມ ນະຄອນຫລວງພະບາງ